INTERVIEW 15 mogen verbaliseren’, reageert Woelders. ‘In onze handelingskaders over mondkapjes staat dat we daar in eerste instantie niet in optreden. Ik ken deze zaak niet. Misschien waren er al eerder problemen in die winkel, misschien kwamen er mensen die in iedere winkel zeggen: “Zoek het maar uit, ik doe geen mondkap op.” Als dat niet zo was, dan snap ik wel dat de collega’s hun excuses aanbieden. We gaan niet actief op zoek naar mensen zonder mondkapje.’ ‘We gaan niet actief op zoek naar mensen zonder mondkapje’ COCKTAIL Werd ons landje begin dit jaar geplaagd door de avondklokrellen en vorige maand door de G2-rellen in Rotterdam, oud en nieuw belooft ook onrustig te worden – vuurwerkverbod of niet. Burgemeesters houden hun hart vast voor de explosieve cocktail van illegaal vuurwerk en corona. ‘Ik ben niet zo somber over oud en nieuw’, zegt Woelders. ‘Dit jaar is een kopie van vorig jaar en toen ging het relatief goed, met zeventig procent minder vuurwerkslachtoffers in het ziekenhuis. Wat ik wèl link vind, zijn de thema’s die er dit oudjaar bijkomen. Het is niet alleen vuurwerk en corona, het is ook de klimaatcrisis, de woningcrisis, woede over asielzoekers. Allemaal vlammetjes die bij elkaar kunnen komen. We hebben dat ook met de recente demonstraties gezien. Oproerkraaiers mengen zich tussen goedwillende demonstranten en kapen een demonstratie.’ Met het vuurwerkverbod is de legale vuurwerkhandel platgelegd, maar de illegale niet. Die bloeit als nooit tevoren. Mortierbommen en flashbangers met meer dan honderd gram knalpoeder zijn populair en levensgevaarlijk. De al jaren verboden Cobra’s zijn er kleintjes bij. En je bestelt ze gewoon online. Aan de deur bezorgd. Was het daarom niet beter geweest om de jeugd legaal vuurwerk te gunnen? ‘Want jij denkt dat ze dat zware vuurwerk dan niet afsteken?’, lacht de politietopman. ‘Kijk naar wat er is gebeurd in Rotterdam, kijk naar de voetbalrellen. Het is echt niet normaal. Leg dit zware vuurwerk onder een auto en hij vliegt de lucht in. Dat vuurwerk hou je niet buiten de deur, vuurwerkverbod of niet. We zetten grote rechercheonderzoeken op leveranciers en transporteurs van vuurwerk. We hebben in 2021 meer vuurwerk dan ooit in beslaggenomen. Is daarmee het illegale zware vuurwerk van de straat? Natuurlijk niet. Dus reken erop dat wij onze collega’s voorbereiden op het zware vuurwerk.’ Gelukkig sta ik als liefhebber van festiviteiten rond oud en nieuw niet met lege handen. De burgemeesters in Overijssel en Drenthe vinden nog steeds dat ik mij, weliswaar zonder publiek en zonder wedstrijden, moet kunnen storten op het nationale erfgoed van het carbidschieten. Opmerkelijk, toch? ‘Daar zitten twee kanten aan’, zegt Woelders diplomatiek. ‘Hoe leg je uit dat je geen vuurwerk mag afschieten maar wel carbid, terwijl ze allebei klappen geven? Sommige collega’s en de bestuurders in de regio’s waar carbid wordt geschoten, zeggen: “Laat het hier nou toe, want daardoor blijft de openbare orde op rust.” Ik ben voorstander van lokaal maatwerk. De burgemeester van Den Haag vindt een vreugdevuur op het strand onacceptabel, de burgemeester van Kampen vindt carbidschieten acceptabel. Het is prima dat een driehoek daarover beslist.’ Voordeel van ‘rust’ in de regio is dat politieagenten naar de grote steden kunnen om daar rellen te beteugelen. Tegelijk is dat een veelgehoorde klacht, vooral in de provincie: te weinig agenten en de prioriteiten worden ver weg gesteld. Schuld van de nationale politie. Het ambt van burgemeester is erdoor gedevalueerd. Hij is onderdanig geworden aan het centrale gezag en van zijn ordebevoegdheid ontdaan. Eerder deze maand concludeerde oud-burgemeester en emeritus hoogleraar staats- en bestuursrecht Hubert Hennekens in een column op de website van het Centrum voor Postacademisch Juridisch Onderwijs: ‘Door de invoering van de nationale politie is de facto aan het gezag van burgemeester over de politie en haar optreden in hoge mate afbreuk gedaan.’ Het beheer van het korps ligt inderdaad niet meer bij de regioburgemeester, en dat is maar goed ook, vindt Woelders, maar dat wil niet zeggen dat de rol van de burgemeester is uitgespeeld. ‘Het is trouwens de vraag of burgemeesters zoveel zouden hebben aan de beheerrol van de politie. Maar als het gaat om wat in hun gemeente gebeurt, dan heeft alleen de burgemeester de bevoegdheid om noodbevelen en noodverordeningen vast te stellen. Die bevoegdheid ligt niet bij de minister en niet bij de korpsleiding, die ligt op lokaal niveau. Natuurlijk hoor ik ook de klachten van burgemeesters, en waar gaat het dan om? Dat burgemeesters zich storen aan afspraken die op kabinetsniveau worden gemaakt. Dat staat los van de politie.’ ELLENDE De politie bepaalt dus zelfstandig of een ME-peloton bij nieuwe lockdownrellen of tijdens oudjaar uit pak ‘m beet Zeeland-West-Brabant naar Den Haag of Rotterdam gaat. ‘En het is aan de lokale politiechef om dat met zijn bestuurders en het Openbaar Ministerie te communiceren. Als er onverwachte dingen gebeuren, dan moet iedereen wel weten dat er minder personeel beschikbaar is.’ Daarmee staat de gebiedsgerichte politiezorg toch onder druk? Woelders: ‘De basispolitiezorg is tot nu toe altijd gewaarborgd. Een eenheidschef zal altijd kijken naar wat hij nodig heeft om de eerste noodhulp te kunnen verlenen en de eerste opsporing op te pakken. Die blijft altijd in de lucht. De buffer daarboven heb je nodig om andere dingen te doen. En verder: een burgemeester in Zeeland of Drenthe weet óók dat er heel snel hulp komt van andere eenheden als híj een keer ellende heeft’, zegt Woelders. Dat wil niet zeggen dat het hoofd operatien bij de Landelijke Eenheid van de politie fluitend het nieuwe jaar ingaat. De politie heeft er veel taken bijgekregen die niet gelijk opliepen met de financiering. En waar de klagende burgemeesters helemaal gelijk in hebben: agenten in de regio worden ingezet voor landelijk bewaken en beveiligen. Woelders: ‘Dat werk wordt nu fulltime door politiemensen gedaan die in hun normale leven gewoon op straat liepen. Dat onderwerp komt ook regelmatig in het overleg met de burgemeesters ter sprake. Deze collega’s zouden weer op hun oude plek aan het werk moeten kunnen. Dat zal het nieuwe kabinet echt moeten financieren.’ BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 51 | 2021
16 Online Touch Home