e SPECIAL 27 Daarnaast liet de gemeente Amsterdam weten de bijverdienpremie (een bonus voor bijstandsgerechtigden met een bijbaan) die sinds maart van dit jaar geldt, door te zetten tot eind 2023. Ook dat zou in strijd met de Participatiewet kunnen zijn – de bijverdienpremie is weliswaar toegestaan, maar alleen als tijdelijke bonus, niet als structureel inkomensbeleid. In Tilburg mogen bijstandsgerechtigden binnenkort samenwonen ‘op proef’ zonder korting op de uitkering, ook een tijdelijke uitzondering op de gebruikelijke regels. In onder andere Groningen en Amsterdam is er interesse om een soortgelijke proef op te zetten. En Rotterdam werkt aan een pilot waarbij jongeren van 21 tot 27 jaar worden vrijgesteld van de kostendelersnorm – wat betekent dat ze bij iemand met een bijstandsuitkering kunnen inwonen zonder dat dat gevolgen heeft voor de hoogte van de uitkering. ONVREDE Waar komt die ambtelijke ongehoorzaamheid vandaan? Volgens wethouder Carine Bloemhoff (werk en participatie, PvdA) van Groningen heeft dat vooral te maken met groeiende onvrede over de Participatiewet, die veel gemeenten te streng en rigide vinden. Bovendien worden gemeenten steeds ongeduldiger. De gemeente Groningen, die meedeed aan een landelijk bijstandsexperiment en een pilot met zogenaamde basisbanen heeft opgezet (zie kader links), pleit al lang voor een versoepeling van de regels en een verruiming van het budget voor de Participatiewet. Het is immers al twee jaar geleden dat het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) een vernietigend rapport uitbracht over die wet. En iets daarna kwamen de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) en de commissie-Borstlap met adviezen die vergaande implicaties hadden moeten hebben voor de inrichting van het arbeidsmarktbeleid. ‘Maar het wordt al twee jaar vooruit geschoven’, zegt Bloemhoff. ‘Eerst zei het ministerie: dat is een politieke keuze, en er zijn bijna verkiezingen. Daarna was het maandenlang wachten op een nieuw kabinet.’ De Utrechtse wethouder Voortman kan zich vinden in het ongeduld van haar Groningse collega. ‘We kunnen tegen jongeren die nú een probleem hebben toch lastig zeggen: nog even geduld, er komt een nieuw kabinet aan?’, zegt ze in de Volkskrant. Peter Heijkoop, CDA-wethouder in Dordrecht die op dit onderwerp ook namens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) spreekt, sluit zich in dezelfde krant daarbij aan. ‘In 2020 hebben we al aangegeven dat de Participatiewet niet effectief en menselijk is. Toen is gezegd: we laten het aan een volgend kabinet. Inmiddels is het bijna 2022 en heeft corona de kwetsbare mensen alleen maar kwetsbaarder gemaakt.’ De wethouders werk en inkomen van de vier grote steden (Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht) lieten onlangs in een opiniestuk in Trouw ook al een alarmerend geluid horen. ‘Op vele fronten beperkt de huidige strenge Participatiewet de ruimte voor maatwerk’, schreven ze. Daarnaast is er een dringend tekort aan financiering, waardoor niet alle inwoners de begeleiding ‘ Het is echt Kafka, zoals die lagen niet op elkaar aansluiten’ BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 51 | 2021
28 Online Touch Home