van D Ë BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 51 | 2021 ACHTERGROND 61 ‘ Onze vrees geldt vooral de ministeriële en regionale tussenpersonen’ NAAR rijkste publieke investeerders van het land zijn, met een bestedingscapaciteit die veel groter is dan die van enig ander overheidsniveau. In 2019 werd 25 procent van alle nationale middelen voor openbare werken uitgegeven door de gemeenten. En zelfs in 2020, toen alles door covid leek te worden tegengehouden, slaagden de gemeenten erin de uitgaven voor openbare werken met 20 procent te verhogen ten opzichte van 2018. We zijn ons bewust van het grote bedrag dat op ons wacht en we zijn er niet bang voor. Integendeel, wij moeten die rol opeisen en zo goed mogelijk kunnen invullen.’ Hebben gemeenten invloed op wat voor soort plannen en de financiering daarvan? Hoeveel krijgen ze? ‘Om de 40 miljard euro die voor de gemeenten zijn bestemd snel te besteden, stelde de ANCI rechtstreekse financiering zonder tussenpersonen voor, met een minimalisering van de formele en bureaucratische stappen om de fondsen uit te betalen. Bovendien stelden wij een snelle en efficiënte selectie en uitvoering van projecten voor, met een catalogus van procedures en regels die moeten worden gestandaardiseerd en toegepast in verband met het herstelinvesteringsprogramma. Ik noem er slechts enkele, zoals de automatische toewijzing van een bijdrage op basis van de demografische klasse van de gemeenten; de herfinanciering van programma’s die al waren gestart; de co-financiering van nationale programma’s, voor bijvoorbeeld de aanleg van boomkwekerijen, voor verdere bebossing in stedelijke gebieden en voor de herinrichting van historische dorpen.’ Het meest delicate keerpunt in het Italiaanse herstelplan is momenteel de weg die de fondsen moeten afleggen voordat zij bij de gemeenten terechtkomen. Wat stelt u voor om dat proces te verbeteren? ‘Onze vrees geldt vooral de ministeriële en regionale tussenpersonen. Onze ervaring heeft ons geleerd dat deze tussenpersonen IN VOORJAAR NEDERLANDS HERSTELPLAN, VOLGENS BRUSSEL DAN Nederland gaat in het voorjaar een corona-herstelplan indienen in Brussel om de 5,8 miljard op te halen die daar klaar ligt. Dat meldde Eurocommissaris Valdis Dombrovskis aan het Europees Parlement in Straatsburg. Het Europarlement sprak vorige week met de Raad en de Europese Commissie over de voortgang van het Europese herstelplan van 723 miljard euro. Nederland heeft als enige lidstaat nog geen plan ingeleverd. Nederland moet rond de zomer in Brussel een plan inleveren om geen geld mis te lopen en dat moet een stevig plan worden, zo schreef demissionair minister Hoekstra van Financiën in november al aan de Tweede Kamer. Van 22 EU-lidstaten zijn de ingediende herstelplannen inmiddels goedgekeurd. Volgens Eurocommissaris Paolo Gentiloni (Economie) is dat samen goed voor 450 miljard van de 723 miljard euro die Europa gezamenlijk investeert. Van die 723 miljard is 338 miljard een gift en 385 miljard een lening. Er blijkt inmiddels 54 miljard euro uitgekeerd. Vier landen hebben nog geen goedkeuring voor hun plannen. Bulgarije, waarmee de gesprekken volgens Dombrovskis ‘goed lopen’ en Zweden waar wordt gewacht op de oriëntatie van de nieuwe regering. Ook Polen en Hongarije moeten wachten en dat kan lang duren, omdat de landen niet voldoen aan rechtstatelijke eisen. ‘Orbán krijgt geen geld want Orbán is corrupt’, zei de Duitse Groene Europarlementariër Daniel Freund. In Polen zijn grote zorgen om de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Er zijn ook andere grote zorgen in het Europees Parlement. In Italië wordt geklaagd dat er vooral in het toch al het rijke noorden wordt geïnvesteerd in infrastructuur en niet in het veel armere zuiden. tijd rekken (of verspillen) en obstakels opwerpen voor de uitvoering van het programma. Een voorbeeld: in oktober werd de aanbesteding voor het zogeheten ‘Nationaal Herstelplan missie 2’ gepubliceerd. Het ging om ongeveer 2 miljard voor ‘de energie-efficiëntie van het openbaar erfgoed’. Het plan omvat ongeveer twaalf stappen voor de toewijzing van het fonds. Hoe gaan we dat geld volgens schema uitgeven? We moeten allemaal een tijdschema voor ogen hebben; uiterlijk in juni 2022 moeten de ministeries de procedures hebben afgerond, of het nu gaat om rechtstreekse aankondigingen of opdrachten aan gemeenten. En uiterlijk in december 2023 moeten de bouwplaatsen open zijn.’ ‘Lange en langdurige procedures belemmeren ons die termijnen te halen. Het is onaanvaardbaar dat voor de uitvoering van een financieringsmaatregel zo veel tijd nodig is. Ik bedoel: eerst een ministerieel besluit, dan de toewijzing van een fonds aan de gewesten en vervolgens moeten de gewesten aanbestedingen uitschrijven, de programmering doen en een volgend ministerieel besluit uitvaardigen om de definitieve verdeling onder de gewesten te beheren. Ten slotte wijzen de gewesten de aanbestedende diensten aan.’ Dit betekent dat de uitdaging waarvoor Italië staat nog niet helemaal wordt begrepen! ‘Over twee of drie jaar zal het niet meer mogelijk zijn om tegen de gemeenten te zeggen “voer het werk uit, u bent aanbestedende dienst”, want dan moeten de uitgaven al worden gemeld. De burgemeesters zullen waarschijnlijk, zoals gewoonlijk, met de lucifer in de hand blijven zitten. Daarom werken wij samen met de ministeries aan de vaststelling van de maatregelen, waarbij wij onze bijdrage leveren om de regels te vereenvoudigen. Wij hebben al enkele resultaten bereikt voor vergunningen, voor contracten en aanbestedingen en voor mogelijke geschillen na aanbesteding. Het is niet alles wat we hadden gevraagd, maar het is een revolutionaire daad, ook al blijft het beperkt tot de werkzaamheden van het herstelplan.’ Deze publicatie is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van het mediafonds van de Europese Unie.
62 Online Touch Home