JONG&AMBTENAAR MEER JONGEREN IN DIENST De gemiddelde leeftijd van gemeentepersoneel (48,3 jaar) is de laatste drie jaar gelijk gebleven. Maar dit cijfer bedriegt. Het aandeel jongere medewerkers tot 35 jaar loopt in 2017 op tot 12,4 procent (in 2016 nog 11,3 procent). Ook het aantal oudere medewerkers (60+) neemt toe: van 15,3 procent in 2016 naar 15,9 procent in 2017. Méér jongeren en méér ouderen dus bij de gemeenten. Omdat de gemeenten kampen met een vergrijzend en onevenwichtig personeelsbestand wordt de instroom van jongeren steeds belangrijker. Zowel in 2016 als in 2017 is 43 procent van de instromende nieuwe medewerkers jonger dan 35 jaar. Toch is het aantal jonge medewerkers bij gemeenten (ruim 12 procent) nog steeds veel lager dan in het bedrijfsleven (36 procent). Een belangrijke belemmering is dat leidinggevenden in gemeenten grote waarde hechten aan werkervaring, waardoor jongeren minder kans krijgen. Sommige gemeenten doen hun best deze traditie te doorbreken. Driekwart van de gemeenten voert een actief wervingsen selectiebeleid om de instroom van jongeren te bevorderen, onder meer door het aanbieden van stageplekken, traineeprogramma’s, het vrijmaken van budget door oudere medewerkers eerder te laten uitstromen en het creëren van specifieke startersfuncties. Zo heeft 44 procent van de gemeenten in 2017 trainees in dienst, en bieden ongeveer evenveel gemeenten stages aan op hbo- en mbo-niveau. INHOUD EN BETEKENIS Gemeenten willen graag meer jongeren in dienst. Toch ervaart meer dan een kwart van de gemeenten (28 procent) belemmeringen bij het aannemen van jongeren. Deels dus door eigen schuld, door al te gemakkelijk vooral ervaren mensen te benoemen. Daarnaast hebben gemeenten niet echt een starters- of opleiderscultuur. Er zijn geen junior-beleidmakersfuncties, en alleen een aantal grote gemeenten heeft structurele traineeprogramma’s. Landelijk wisselen de aantallen trainees daarom nogal per jaar. En vaak wordt in het hrm-beleid van gemeenten niet nagedacht hoe trainees die hun programma hebben doorlopen een goede plek in de organisatie kunnen krijgen. Veel hangt af van toeval, of van wat net op dat moment beschikbaar is. Veel gemeenten denken daarnaast dat jongeren een overheidscarrière niet interessant vinden en dat ze onvoldoende bekend zijn met de gemeente als werkgever. Het is de vraag of dit waar is, want traineeprogramma’s blijken onder jongeren zeer gewild, en zij kiezen ook steeds vaker voor een baan met inhoud en betekenis – en dat heeft het werken bij de gemeente van nature. GENERATIEPACT Vanwege de vergrijzing van het personeelsbestand raken gemeenten steeds meer doordrongen van het belang om jongeren aan te trekken. Zo heeft bijna de helft van de gemeenten een generatiepact, waarbij oudere medewerkers minder werken om ruimte te maken voor jongeren. In de stad Groningen krijgen medewerkers van 55 jaar en ouder bijvoorbeeld de gelegenheid vrijwillig te minderen met werken, waarbij zij wel voor een deel worden doorbetaald. Met het hiermee bespaarde geld wil de gemeente onder meer jongere medewerkers aantrekken. Zo’n generatiepact is een van de afspraken tussen de vakbonden en het college van B en W om verjonging van het personeelsbestand op gang te brengen. De gemiddelde leeftijd van de Groningse ambtenaren is nu 49 jaar. ‘Vanwege de bezuinigingen heeft de gemeente al een tijd Percentage gemeenten met trainees in dienst en totaal aantal trainees dat in het betreffende jaar begonnen is (absoluut, gewogen) naar gemeentegrootteklasse in 2016 en 2017 2016 Percentage gemeenten met trainees in dienst G4 100.000 > inwoners (excl. G4) 50.000 tot 100.000 inwoners 20.000 tot 50.000 inwoners < 20.000 inwoners Alle gemeenten Aantal gemeenten 100 64 64 50 50 40 22 41 41 192 40 134 108 108 88 158 158 45 533 192 533 Totaal aantal trainees begonnen Percentage gemeenten met trainees in dienst 100 67 47 48 28 44 187 181 164 78 198 68 689 187 Bron: Enquête Personeelsmonitor 2016 en 2017, bewerking Etil/Panteia 9 2017 Totaal aantal trainees begonnen
10 Online Touch Home