JONG&AMBTENAAR Leerplichtig zijn en vier weken achter elkaar ongeoorloofd 16 uur verzuimen. Dan krijg je te maken met de leerplichtambtenaar. Is dat iemand die met het opgeheven vingertje klaarstaat? Rana Koçyiğit ziet het anders. A chtereenvolgens werkte Rana in Zaanstad, Alkmaar en Amsterdam. De rode draad in haar carrière: al haar banen tot nu toe hebben te maken met jeugd, jongeren en opvoedproblemen. Ze werkt nauw samen met scholen en andere partners, zoals de ouder- en kindadviseurs of jeugdarts, jeugdzorg-instanties en het Openbaar Ministerie (OM). De leerplichtambtenaar voert gesprekken met leerlingen, ouders en scholen en behandelt aanvragen voor verlof, vervangende leerplicht en vrijstelling. Het voorkomen en aanpakken van schoolverzuim vult een belangrijk deel van Rana’s dagen. ‘Jammer dat leerplichtambtenaren vooral worden gezien als handhavers. Ik voel me niet in de eerste plaats een soort politieagent. Soms kruip ik in die rol en spreek ik jongeren vermanend toe, maar altijd voor hun eigen bestwil. Zonder schoolopleiding geen goede toekomst. Dat verschil wil ik graag maken.’ Na een spijbelmelding van school komt ze in actie. ‘Officieel geldt dat als eerste waarschuwing, maar in de praktijk zoek ik vooral uit wat er achter verzuim zit en wat we er mogelijk aan kunnen doen. Kan een jongere bijvoorbeeld niet goed opstaan? Dan spreek ik over meer structuur: je legt rond half negen je telefoon weg, gaat om tien uur naar bed, staat om zeven uur op en vertrekt uiterlijk om acht uur van huis. Niet alle kinderen kunnen goed plannen. In sommige gezinnen krijgen ze daar onvoldoende steun bij. Soms snappen ouders ook het hele schoolsysteem niet.’ IN EEN SLEUTELROL Af en toe loopt het bij leerlingen met gedrags- en verzuimproblemen niet lekker in het gezin, of blijkt de jongere een zorgleerling. ‘Er kan sprake zijn van gedragsproblemen, of medische problemen Zoiets dokteren we niet zelf uit, maar we schakelen in samenspraak met het gezin een ouder- en kind-adviseur van school in, of passende hulpverlening of de jeugdarts. Daarna koppelen we terug naar school. Dat is zo mooi aan mijn baan: ik zit echt in een sleutelrol.’ Leidt het eerste gesprek niet tot verbetering en volgt een nieuwe melding, dan kunnen leerlingen tussen 12 en 18 jaar doorgestuurd worden naar HALT, een organisatie gericht op het voorkomen en bestraffen van jeugdcriminaliteit, buiten het strafrecht om. Spijbelaars ervaren een doorverwijzing naar HALT vaak wel als straf. Rana legt het anders uit. ‘Tja, 9 poep scheppen op de kinderboerderij vindt niet iedere jongere leuk. Maar zie het als een kans, een uitgestoken hand. Zijn je taken bij HALT afgerond, dan is het afgesloten. Zo niet, dan komt je bij mij of mijn collega’s terug en kunnen wij proces verbaal opmaken. Daarna is het aan het OM en volgt een leerplichtzitting. Daar valt de beslissing over een eventuele straf.’ ‘ Niet alle kinderen kunnen goed plannen. Soms snappen ouders ook het hele schoolsysteem niet’ VAN DE RADAR De coronacrisis heeft volgens Rana de noodzaak van leerplichtambtenaren extra onderstreept, al werd het takenpakket wat aangepast. ‘Met de scholen dicht waren we minder handhavend dan ondersteunend bezig. Veel leerlingen volgden niet de online lessen of waren zelfs van de radar. Bij kinderen die telefonisch onbereikbaar bleven, hebben we deurbezoeken afgelegd. Sommige leerlingen die moeilijk te bewegen waren tot het volgen van online lessen, heb ik wel twee keer in de week gesproken.’ Inmiddels geldt de leerplicht weer als vanouds, maar doen zich nog steeds COVID19-gerelateerde gevallen voor. ‘Ouders die in verband met besmettingsgevaar in een risicogroep zitten en hun kinderen absoluut niet naar school willen laten gaan. Ik toon begrip en probeer ze rustig te krijgen, met eventueel doorverwijzing naar de jeugdarts.’
10 Online Touch Home