JONG&AMBTENAAR TIPS VOOR HELDER COMMUNICEREN Communiceren per brief of mail kost veel tijd. Soms werkt een telefoontje beter. Ook kun je andere middelen inzetten, als je boodschap niet persoonlijk gericht is. Een filmpje op Facebook bijvoorbeeld. Bepaal wat je verwacht van je lezer (wat moet de lezer na afloop doen of juist laten?) Bedenk hoe je je opa of de caissière iets zou vertellen. Dan vloeit er bijna vanzelf begrijpelijke taal uit je pen. Zet het belangrijkste uit de boodschap die je wilt overbrengen voorop. De lezer hoeft dan niet eerst door vier alinea’s te ploeteren. Bijna altijd kun je jargon omschrijven, of vervangen door andere woorden. Het kost wel wat meer moeite. Meer hulp nodig? Kijk op directduidelijk.nl om aan informatie te komen. Nee, ze gingen ‘informatie ophalen’. Ze beweerden ‘dicht bij de klant te staan’ (onverstandig in coronatijd). Klanten? Waar anders kun je een nieuwe kliko aanvragen of een paspoort kopen? D e overheid heeft er een handje van om zaken moeilijker op te schrijven dan nodig is – vooral in brieven, maar ook in voorlichtingsfolders of websiteteksten. Daarmee sluit zij burgers en inwoners uit. Niet alleen laaggeletterden, maar ook burgers met een lichte verstandelijke beperking, of mensen die met een andere taal opgroeiden. Daarmee heb je al een grote groep te pakken. Sinds 2019 is er de campagne ‘Direct Duidelijk’, om ambtenaren te helpen bij het verbeteren en begrijpelijker maken van teksten. Vaak ligt heldere taal echt voor de hand. Voorbeelden kun je vast zelf bedenken. Niet ‘paraferen’, maar een handtekening zetten. Geen ‘andermaal’, maar ‘opnieuw’ of ‘weer’. ‘Regels afschaffen’ of ‘regels simpeler maken’, in plaats van ‘dereguleren’. En noem het samenwerken met collega’s van andere afdelingen niet ‘ontschotten’. Bij het maken van dit magazine kwamen we de nodige voorbeelden tegen. Soms van ambtenaren die nog maar net begonnen waren in hun vak. Zij wisselden niet van gedachten 53 FRIS BEGINNEN ‘Veel jonge mensen die aan de slag gaan bij de overheid beginnen fris, maar binnen drie maanden schrijven ze heel ambtelijk’, zegt Lodewijk van Noort tegen de Taalunie. Hij is gemeenteambtenaar in Den Haag en voormalig campagneleider van Direct Duidelijk. ‘Simpelweg omdat ze denken dat het zo moet. En dan is het moeilijk om je uit die wereld te tillen.’ Zijn idee is dat ambtelijke taal voortkomt uit het feit dat overheidsmedewerkers zich dagelijks omringen met mensen die dezelfde taal spreken. Een soort eigen stam. De mensen over wie het gaat of voor wie iets bedoeld is, verliezen ze daarbij uit het oog. Vooral ict’ers en juristen hebben moeite om hun taalgebruik aan te passen. Van juristen is het nog een beetje te begrijpen. Maar van ambtenaren uit het sociaal domein al minder. Vaker dan de gemiddelde ambtenaar hebben zij te maken met kwetsbare mensen. Ook onderling spreken ze soms merkwaardig. Ze willen inwoners die ‘in hun eigen kracht staan’. Ze hebben het over ‘een integrale aanpak’. Als startende ambtenaar kun je een bijdrage leveren aan betere communicatie. Zeker als je direct contact hebt met het publiek. Gewoon door er vandaag mee te beginnen.
54 Online Touch Home