JONG&AMBTENAAR Zweren of beloven kan ook online BEËDIGING IS GEEN FOLKLORE Kies je voor een functie als ambtenaar? Dan moet je als nieuwe medewerker een formele handeling verricht: de eed of de belofte afleggen. ijdens de eed- of belofteaflegging worden de normen en waarden die voor jou als ambtenaar gelden expliciet onder de aandacht gebracht. Een formeel moment dus, met de bedoeling je bewust te maken van de integriteitsrisico’s van je functie. Als ambtenaar heb je een bijzondere positie in de samenleving. Met het afleggen van de eed of belofte benadrukt je nog eens extra dat je dit ook zult doen. Onkreukbaar en betrouwbaar moet je zijn. Je mag je bijvoorbeeld niet laten omkopen of beïnvloeden. Als ambtenaar beloof/zweer je onder meer dat je je zult houden aan de Nederlandse wetten, dat je onpartijdig bent, dat je geen misbruik maakt van je positie, dat je zorgvuldig omgaat met informatie (die andere mensen misschien nog niet hebben), dat je het vertrouwen dat burgers in je hebben niet zult beschamen, en dat je je afvraagt of je handelen moreel ook door de beugel kan. T VERSCHIL EED EN BELOFTE Je hebt de keus tussen de eed en de belofte. Je mag zelf kiezen welke je aflegt. Het verschil heeft te maken met je levens- en geloofsovertuiging. Bij een eed zweer je op de Bijbel en God; bij de belofte niet. Het letterlijke verschil zit hem vooral in de laatste zin van de eed of belofte. Bij de eed is dit: ‘Zo waarlijk helpe mij God almachtig’. Bij de belofte spreek je uit: ‘Dat verklaar en beloof ik.’ Beide formules zijn juridisch gelijk. De eed of belofte wordt zo snel mogelijk, in ieder geval binnen drie maanden na indiensttreding, afgenomen bij medewerkers met een vast of tijdelijk dienstverband. Medewerkers die niet in dienst zijn bij de gemeente, zoals inhuurkrachten, ondertekenen een verklaring. Daarin staat dat zij de integriteitsregels zullen naleven. Vaak maakt de beëdiging deel uit van een introductiebijeenkomst. Hoe moet dat als je door corona thuis moet werken en niet op kantoor mag komen? Sommige organisaties stellen de eedaflegging uit. Maar steeds vaker zorgen ze ervoor dat 94 de beëdiging ook online kan plaatsvinden. Bauke Jonkmans en Johri Maat, allebei integriteitscoördinator bij de Rijksoverheid, zeggen hierover: ‘Online betekent geen afscheid van details: de woordkeuze, in de camera kijken en de juiste formule zijn van belang.’ JUISTE HOUDING IS BELANGRIJK In een gezamenlijke blog benadrukken zij ook de juiste houding: ‘Bij de eed moet de rechterhand met de wijs- en middelvinger worden opgestoken (tenzij fysiek niet mogelijk), als verwijzing naar God en (vader)land.’ Jonkmans en Maat benadrukken dat het not done is de eed of belofte af te raffelen. ‘Juist de hoorbaarheid voor collega’s vormt een meerwaarde. De collega conformeert zich hiermee aan de mores van het collectief.’
95 Online Touch Home