INTERVIEW 21 van Defensie Barbara Visser heeft al die tijd zitten liegen tegen de Tweede Kamer en Zeeland. Van den Tillaar: ‘Ja, daar is geen ander woord voor. Het is onbehoorlijk bestuur. De staatssecretaris heeft 19 keer sorry gezegd in de Kamer, tot ergernis van de Kamervoorzitter die het nu wel genoeg vond. Het werd een beetje gênant, vond ze. Nee, het proces daarvoor, dát was gênant. Je mag er in bestuurlijk Nederland toch vanuit gaan dat je niet wordt voorgelogen door een bestuurder in het kabinet? Daar mochten we dus niet vanuit gaan.’ GENIEP Dat bleek ten langen leste vorige maand, toen het kabinet meldde dat de mariniersverhuizing naar Zeeland niet doorgaat. Uit een Kamerbrief bleek óók dat de marinierskeuze was gevallen op Kamp Nieuw Milligen in Uddel. Toen commissaris Polman naar de geruchten over alternatieven informeerde, had Defensie daarover al in het geniep met Apeldoorn en Gelderland gesproken. Van je collega’s in het lokaal en provinciaal bestuur moet je het maar hebben. Bas van den Tillaar heeft politicologie in Nijmegen gestudeerd. Eén van de eerste onderwerpen die tijdens die studie aan bod komen, is het primaat van de politiek. Politici bepalen, ambtenaren voeren uit. De kleurrijke Henk Vredeling zei als minister van Defensie ooit: “Als een generaal dreigt met ontslag, dan heeft hij het al.” Generaals bepalen in een democratie niet de politieke gang van zaken. Maar zo is het wel gegaan met de kazerne, meent de burgemeester van Vlissingen. ‘Toen de commandant in het personeelsblad van de mariniers schreef dat hij niet naar Vlissingen wilde, werd wel gezegd: het is maar een personeelsblad, wat maakt dan nou uit? Maar mij maak je niet wijs dat een artikel met die strekking niet van tevoren is gedeeld op het ministerie. We hebben altijd gezegd dat we heel goed begrepen dat de verhuizing van de kazerne een groot effect zou hebben op de mariniers. Ik begrijp dat zeker het middenkader geen zin had om te verhuizen. Dat los je maar op één manier op: de leiding geeft het goede voorbeeld. Zo hoort het te gaan bij iedere grote reorganisatie, maar dat is hier niet gebeurd. De korpsleiding heeft zeker de laatste periode stelselmatig geweigerd om de kazerne naar Vlissingen te verhuizen.’ Eén van de argumenten van de korpsleiding was en is, en premier Rutte herhaalde het tijdens zijn bezoek aan het Arsenaaltheater in Vlissingen: een verhuizing naar Vlissingen zou tot een enorme uitstroom van mariniers leiden, waardoor het korps niet meer inzetbaar zou zijn. Burgemeester Van den Tillaar: ‘In 2012 werd al erkend dat de verhuizing zou leiden tot uitstroom. Dat snap ik ook. Mensen die iets anders willen doen, hebben gelijk. Defensie accepteerde dat de inzetbaarheid van het korps vijf tot tien jaar minder groot zou zijn, hoewel de uitstroomverschillen met de commando’s of de luchtmobiele brigade helemaal niet zo groot zijn. Er zou extra worden geworven in deze regio. Dat is niet gebeurd. De korpsleiding heeft nauwelijks een poging gedaan om de positieve kanten van Vlissingen voor het personeel over het voetlicht te brengen. Er kwamen alleen maar argumenten om niet te verhuizen: de uitstroom zou te groot zijn, de oefenterreinen waren plotseling ongeschikt.’ EER EN GEWETEN En de Tweede Kamer vond het wel goed zo. Een door de SGP(!) ingediende motie van afkeuring haalde het niet. De staatssecretaris van Defensie was de Zeeuwen ‘vergeten’, maar had volgens het Zeeuwse VVD-Kamerlid Bosman ‘naar eer en geweten gehandeld’. ‘Ik heb Zeeland en de Kamer niet bij mijn twijfels betrokken. Dat had ik wel moeten doen. Oprecht nogmaals mijn excuses daarvoor. Dat is mijn fout geweest’, zei staatssecretaris Visser tijdens het Kamerdebat op 20 februari. ‘Waarom is zij dit spel gaan spelen? Toen commissaris Polman haar vroeg naar de geruchten had ze toch ook eerlijk kunnen zijn? Natuurlijk had de staatssecretaris veel eerder tegen ons kunnen zeggen dat ze met grote problemen zat en op zoek was naar alternatieven. We waren boos geweest en we zouden absoluut discussies hebben gehad, maar dan wél op basis van feiten en argumenten. Als de staatssecretaris vervolgens met de flinterdunne argumenten van het korps mariniers was gekomen, dan hadden we uiteindelijk toch moeten zeggen: als u dat doet, dan doet u dat, dat is uw verantwoordelijkheid. Nu is heel Zeeland geschoffeerd en aan de kant gezet.’ En nu? Van den Tillaar: ‘We waren kwaad en we zijn nog steeds kwaad, maar het ‘Imagoschade is onbetaalbaar’ heeft geen zin om in boosheid te blijven hangen. De kaarten liggen op tafel en we moeten verder. Zeeland is blij met de uitspraak van de voltallige Tweede Kamer dat er ruimhartig gecompenseerd moet worden, maar we moeten nog zien of Den Haag zijn toezeggingen nu wél nakomt. En realiseer je daarbij goed: de marinierskazerne was de door het rijk toegezegde compensátie voor het vertrek van talloze rijksdiensten de laatste jaren. We waren zo blij met de komst van de mariniers omdat zij gezinnen zouden meenemen. De regio vergrijst, we hebben belang bij jongeren die naar school gaan en hier hun toekomst maken. Om die structuurversterking draait het nu in de gesprekken die we hebben met regeringsadviseur Wientjes. We gaan niet met lijstjes lopen zwaaien, want we willen niet de indruk wekken dat we afgekocht kunnen worden met een paar projecten. Zo makkelijk laten we ze nu niet wegkomen.’ MILJOENEN Op basis van Wientjes’ advies komt het kabinet vast met talloze miljoenen over de brug om de ‘economische structuur’ van Zeeland te versterken, maar wat niét met judasgeld kan worden gecompenseerd, is het imagoverlies dat Zeeland heeft geleden. Tijdens de bijeenkomst met premier Rutte in Vlissingen zei hoogleraar bij het University College Roosevelt in Middelburg Barbara Oomen dat de echte pijn in de imagoschade zit. ‘Het idee dat Zeeland een plek is waar je niet naartoe wilt.’ Burgemeester Van den Tillaar: ‘En juist die imagoschade heeft de Tweede Kamer uit de opdracht voor de regeringsadviseur willen halen. Ze willen het over de compensatie voor de gemaakte kosten en over structurele investeringen hebben. Heel goed, maar door de mariniers gelijk te geven heeft het kabinet het vestigingsklimaat in Zeeland te grabbel gegooid. Dit kabinet heeft het beeld gesanctioneerd dat je niet in zo’n tweederangs provincie moet zijn. Dié schade is onbetaalbaar.’ BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 12 | 2020
22 Online Touch Home