BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 18 | 2020 38 SPECIAL FINANCIËN & CORONA DOOR: WILMA VAN HOEFLAKEN FOTO: SHUTTERSTOCK Elke gemeente maakt een inschatting van mogelijke financiële risico’s. Maar de risico’s van een pandemie? Vier specialisten laten er hun licht over schijnen. ‘Dit hadden we niet voorzien en we hebben nog lang niet alles in beeld.’ ONGEWISHEID PROBLEEM BIJ VOORBEREIDEN BEGROTING 2021 ‘FOCUS JE OP DE 10 GROOTSTE RISICO’S’ De coronacrisis brengt voor elke gemeenten kosten met zich mee. Sommige kosten zijn direct zichtbaar, zoals de ictvoorzien ingen die nodig zijn om het gros van de ambtenaren vanaf hun thuiswerkplek en masse te laten inloggen op het netwerk van de gemeente. Andere kosten komen pas later, zoals een mogelijke toename van het aantal mensen met een bijstandsuitkering als de coronacrisis tot een economische recessie leidt. En terwijl de kosten stijgen, lopen de inkomsten voor gemeenten terug. Zonder toeristen geen toeristenbelasting, zonder winkelend publiek geen parkeergeld. ‘Het mooiste zou zijn als we in het verleden al een inschatting hadden gemaakt van de financiële risico’s van een pandemie, zoals we ook risico-inventarisaties gemaakt hebben van het sociaal domein en van onze grondexploitaties’, zegt Freek Verbakel, strategisch financieel adviseur van de gemeente Amersfoort en docent gemeentefinanciën bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. ‘Maar een pandemie heeft vrijwel niemand opgenomen in de risico-inventarisatie. Er dreigt een crisis die groter is dan die in de jaren dertig van de vorige eeuw. Hier kun je je nauwelijks op voorbereiden.’ ‘Het is lastig om een inschatting te maken van de financiële risico’s’, vindt Ricardo Kok van Exilo, een adviesbureau voor financiën, control en bedrijfsvoering van gemeenten. ‘Dit is een situatie die voor iedereen nieuw is, dus er zijn geen ervaringscijfers.’ Dat is ook de mening van Detlev Cziesso, wethouder (GL) in Apeldoorn en lid van de VNG-commissie Financiën. ‘De consequenties zijn op dit moment niet in te schatten’, stelt hij. ‘Niemand weet wat de gevolgen van deze intelligente lockdown zijn voor horeca, winkeliers, bedrijven en daarmee voor de werkgelegenheid. We hebben de afgelopen honderd jaar geen pandemie meegemaakt.’ Hij vertelt over een vergadering van de VNG-commissie Financiën medio april. ‘Ik merk dat we met z’n allen nog aan het zoeken zijn. Het grootste probleem is de ongewisheid. Wat staat ons te wachten?’ Verbakel zegt: ‘Dit is zo veelomvattend dat het slecht te overzien is. Moeten we ons voorbereiden op een anderhalvemetersamenleving? Wie moet dat beoordelen en handhaven? Staan gemeenten daarvoor aan de lat?’ Alle gemeenten kampen met dezelfde vragen. Daarom organiseren Naris (ontwikkelaar van risicomanagementsoftware) en Finolia (een trainings- en adviesbureau voor overheden op het gebied van planning, control en financieel management) in april en mei een tweewekelijks ‘corona-uurtje’, een gratis ‘De waarheid van vandaag is volgende week weer achterhaald’ webinar waar gemeenteambtenaren samen risico’s in kaart brengen en kijken hoe ze die financieel kunnen doorvertalen in scenario’s. Hilko de Boer van Finolia stelt: ‘Gemeenten krijgen enorm veel uitdagingen op hetzelfde moment. We kunnen veel van elkaar leren.’ Dat vindt ook Cziesso. ‘Het is belangrijk dat gemeenten ervaringen delen, bij VNG, in de G40, in buurgemeenten. Je moet niet het wiel in elke gemeente apart uitvinden.’ CREMATIES ‘Begin met een inventarisatie van de kosten die je nu maakt en die je verwacht te maken’, adviseert Verbakel. Hij vertelt dat in Amersfoort een breed samengestelde werkgroep de kosten in beeld probeert te krijgen. ‘We hebben de afdelingen gevraagd: welke kosten heb je? Probeer te voorkomen dat je dingen over het hoofd ziet.’
39 Online Touch Home