SPECIAL 43 ‘Je kunt niet opschrijven dat je financieel gezond bent, terwijl je op het randje van een faillissement staat’ consulten waarvoor een contract is afgesloten met een zorgaanbieder, niet kunnen plaatsvinden terwijl de facturen wel gewoon worden betaald. ‘Op basis van de richtlijnen van de ministeries en de VNG moeten wij leveranciers ruimhartig ondersteunen’, zegt concerncontroller Robert van Twisk van de gemeente Utrechtse Heuvelrug. ‘Anders kan het zijn dat ze in financiële nood komen.’ Maar als er een factuur betaald wordt voor bijvoorbeeld zorg die niet plaatsvond, is het dan nog wel rechtmatig? TE SNEL Het advies van Deloitte: regel het vooral goed aan de voorkant. ‘De neiging is misschien om te snel te handelen’, zegt Van Vugt. ‘Maar pak een paar simpele afspraken en vastleggingen mee. Bijvoorbeeld: als je toch facturen betaalt, kies dan voor lumpsumfinanciering in plaats van prijs maal hoeveelheid en documenteer dit goed. Zorg dat het transparant is. Maak duidelijk: dit doen we, met deze motivatie, wat achteraf misschien niet rechtmatig zal blijken maar het is goed gemotiveerd en gedocumenteerd. Dat zou zelfs bij Europese aanbestedingen kunnen.’ Misschien voelt het tegennatuurlijk om iets vast te leggen als de rechtmatigheid onder druk staat? ‘Dat is nu juist niet handig, omdat iedereen begrijpt dat je in deze heftige crisis regels moet overtreden om in het belang van de maatschappij effectief en efficiënt te handelen.’ De begrotingen voor 2020 zijn al klaar en zelfs zonder de coronacrisis waren die voor gemeenten niet makkelijk. Uit de Benchmark Nederlandse gemeenten van BDO Accountants & Adviseurs blijkt dat het oorspronkelijk verwachte tekort voor 2020 van alle Nederlandse gemeenten circa 1 miljard euro bedroeg. De boosdoener is het sociaal domein, waar gemeenten met name last hebben van tekorten in de jeugdzorg. Dit jaar zal naar verwachting 42 procent van alle gemeentelijke middelen naar het sociaal domein gaan. Maar de realiteit heeft de begrotingen al ingehaald, blijkt uit wat BDO schrijft: het tekort van 1 miljard euro ‘was echter vóór de uitbraak van covid-19, dat gemeenten voor hogere kosten en lagere inkomsten stelt. De financiële situatie zal dus alleen maar verder verslechteren.’ ‘De crisis voegt druk toe’, zegt Koedijk van PwC. ‘En veel is nog onzeker: er zal een financiële impact zijn, terwijl gemeenten misschien al kwetsbaar zijn vanwege het sociaal domein. Het is nog niet duidelijk wat het rijk zal vergoeden, al lijkt het er wel op dat er compensatie komt. Misschien moet er bezuinigd worden, maar dat weet je dus nog niet. Het zal zeker de beleidsuitvoering en prioritering beïnvloeden en tot andere keuzes leiden.’ De conclusie? ‘Wij denken dat de begroting voor 2020 aangepast zal moeten worden aan de nieuwe situatie en dat de begroting van 2021 er mogelijk heel anders uit komt te zien.’ MEER ZICHT Voor Utrechtse Heuvelrug is nu nog niet het moment aangebroken om de begroting aan te passen, aldus Van Twisk. ‘Hoewel we risicoanalyses maken, zijn op dit moment zijn de effecten nog niet voldoende kwantificeerbaar om de begroting aan te passen. ’ Na de zomer verwacht Van Twisk meer BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 18 | 2020
44 Online Touch Home