BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 20 | 2020 DOOR: ALEXANDER LEEUW SOCIAAL NIEUWS 09 Bij één op de zeven zorgaanbieders zijn duidelijke signalen van onrechtmatige uit gaven. Een zelfde aantal heeft een slechte financiële positie. Dat blijkt uit een data-analyse van onderzoeks- en advies bureau Kurtosis. DATA-ANALYSE DOOR ONDERZOEKSBUREAU KURTOSIS EEN OP ZEVEN ZORGAANBIEDERS OOGT MALAFIDE Kurtosis analyseerde de jaarrekeningen van alle 3.800 zorgaanbieders in Nederland die hun jaarrekening bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) aanleverden. Bij 545 daarvan (14,3 procent) troffen de onderzoekers ‘duidelijke signalen van onrechtmatigheid’ aan. Met name een hoge winst en een relatief klein deel van het budget voor personeel zijn belangrijke indicatoren dat het geld mogelijk niet wordt uitgegeven aan waar het voor is bedoeld. ‘Eigenlijk is dit de start voor een gesprek met een zorgaanbieder’, zegt econometrist Mark Huijben van Kurtosis. ‘Je moet altijd het verhaal naast de cijfers hebben.’ Maar Huijben merkt dat gemeenten de behoefte hebben aan cijfers om te helpen bepalen of een aanbieder gezond is. ‘Rechtmatigheid was al een issue en juist in deze tijden van corona moet je het aan de voorkant goed afdekken. Maar het lijkt erop dat dat juist afneemt.’ De groep van 545 zorgaanbieders vertoont duidelijke signalen van onrechtmatigheid, maar er is nog een groep twijfelgevallen. ‘Dat is vooral omdat ze niet alle informatie hebben verstrekt’, licht Huijben toe. ‘Dat is wel apart.’ En zorgaanbieders die alléén Wmo-zorg leveren worden niet meegenomen in de cijfers van Kurtosis omdat die anders dan de jeugdzorg niet de verplichting hebben om de jaarrekening bij VWS in te leveren. In het geval van Midden-Holland (de gemeenten in de omgeving van Gouda waarvoor Kurtosis ‘ Het lijkt dat de rechtmatigheid afneemt’ de scan ontwikkelde) ontbreken er volgens Huijben zo’n honderd aanbieders, samen goed voor circa 10 procent van de inkoopomzet. Kurtosis ontwikkelt nu een portal voor Midden-Holland waarmee deze cijfers ook kunnen worden opgehaald. OVEREENKOMSTEN Senior onderzoeker Marieke Hollander van het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ) schrikt niet van de cijfers – niet omdat de aantallen niet hoog zijn, maar omdat er overeenkomsten zijn met onderzoek dat het IKZ zelf heeft gedaan. ‘Wij hebben onderzoek gedaan naar fraudesignalen bij aanbieders van beschermd wonen en de conclusie is dat gemeenten over 19 procent van de aanbieders van Zorg in natura in hun regio signalen ontvangen van fraude.’ De aanpak van het IKZ is anders – zij kijken naar signalen van fraude en Kurtosis analyseert de financiële gegevens – maar er zit een vergelijkbaarheid in de percentages. Er zijn ook indicaties dat de feitelijke percentages nog hoger liggen, zoals het IKZ al meldde in de vorige editie van Binnenlands Bestuur. ‘Onderschatting en overschatting zijn allebei mogelijk’, zegt Hollander, ‘want soms zijn er geen signalen als er wel iets aan de hand is en soms zijn er signalen als er niets aan de hand is. Maar wat wij van gemeenten terugkrijgen is dat onze cijfers eerder een onderschatting dan een overschatting zijn.’ De tweede as van de analyse van Kurtosis gaat om de financiële positie van zorgaanbieders. 560 organisaties (14,7 procent) staan er niet goed voor. Huijben: ‘Het verhaal begint met de korte termijn, de liquiditeit, dus dat een aanbieder op de korte termijn aan de schulden kan voldoen.’ Lager in de lijst van indicatoren staan eigenschappen die misschien de langere termijn problemen kunnen veroorzaken, zoals het ziekteverzuim. Ook hier is natuurlijk het verhaal naast de cijfers nodig, maar de cijfers kunnen helpen. ‘Voor financiële gezondheid is het natuurlijk al jaren duidelijk waar je naar moet kijken, maar waar een doorlichting voorheen dagen kostte, kan dat met big data nu voor een kleine 4.000 organisaties tegelijk.’ Kurtosis en Midden-Holland hebben het project inmiddels aangemeld voor de Pilotstarter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), een platform waarmee gemeenten samen kunnen innoveren op het gebied van dienstverlening.
10 Online Touch Home