JONG&AMBTENAAR Kansen en bedreigingen van AI JASPER TEGEN HET WILDE WESTEN Haalden we met kunstmatige intelligentie (AI) en algoritmes een paard van Troje binnen? Of brengen ze de samenleving vooral veel goeds? Het laatste, denkt beleidsambtenaar Jasper Kars. ‘Zolang we ons maar bewust zijn van de risico’s.’ Z onder dat doorsnee stervelingen er erg in hadden sloop kunstmatige intelligentie ons leven binnen. Via virtuele assistenten (chatbots) van bedrijven. Via algoritmes, waarmee computersystemen voorspellingen doen. ‘Opeens’, zo leek het, was er ChatGTP, een taalmodel dat leerde van door mensen geschreven teksten en op commando nieuwe teksten produceert of compleet nieuwe programma’s schrijft. ChatGTP verraste velen, maar niet Jasper. Hij bestempelt AI als een systeemtechnologie, die de samenleving fundamenteel zal veranderen, met vaak nog onvoorziene gevolgen. Techniek die net zoveel impact heeft als eerder elektriciteit, stoommachines en, recenter, het internet. Jasper houdt zich onder andere bezig met de juridische, technische en ethische gevolgen van AI. DE DIEPTE IN Een geek is Jasper niet. ‘Maar als overheidsbeleid zo direct raakt aan techniek, is het nodig dat je die ook in de diepte beter begrijpt en tijdig doorziet wat de mogelijke implicaties ervan zijn. Gebruik van nieuwe technologie is geen doel op zich, maar een middel om maatschappelijke opgaves het hoofd te bieden of daaraan een bijdrage te leveren. De oplossing moet grotendeels komen van mijn generatie, de digital natives.’ Recent heeft de rijksoverheid een algoritmeregister ingericht. ‘Overheidsorganisaties registreren zich daarin nu nog op vrijwillige basis’, vertelt Jasper. ‘Een meerderheid van de Kamer wil een wettelijke verplichting. We hebben nu als 68 Nederlandse overheid meer dan 160 overheidsalgoritmes in het algoritmeregister staan. Dat worden er snel meer. Op mijn ministerie vinden we dat Nederland een gidsland kan zijn in Europa.’ Een vraagstuk waar Jasper zich onder meer in heeft verdiept is het toezicht. Burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat algoritmes transparant zijn, niet discrimineren of leiden tot willekeur. ‘Vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heb ik dit traject geleid. Er zijn nu meer‘ Kunstmatige intelligentie is een systeemtechnologie, net als de stoommachine en elektriciteit’ dere toezichthouders, maar omdat AI en algoritmes aan zo veel verschillende sectoren en domeinen raakt, is samenwerking van groot belang. Met de Autoriteit Persoonsgegevens hebben we gekeken hoe we iets kunnen inrichten waar het hele toezichtlandschap mee wordt versterkt. Dat wordt de Directie Coördinatie Algoritmes.’ Toepassingen die voor anderen een nieuw speeltje zijn, zoals ChatGPT (dat aan de hand van instructies onder andere teksten produceert) of Midjourney (dat afbeeldingen maakt uit
69 Online Touch Home