April 2020 | Zwartewater Express ‘Oorlog in Zwolle’, het verhaal van Louk en Nico Israëls een emotionele, persoonlijke betekenis te geven en als boodschap voor de jeugd’. Deze maand is het 75 jaar geleden dat Zwolle werd bevrijd. De vreugde was groot toen op 14 april 1945 Canadese infanteristen de stad bevrijden. De huidige coronacrisis treft 75 jaar vrijheid: vele vieringen en herdenkingen gaan niet door. ‘Oorlog in Zwolle’ is een themawandel- en -fietsroute langs historische plekken uit de Tweede Wereldoorlog. Stadsgidsen brengen het verleden tot leven met persoonlijke verhalen. Eén van die verhalen is het verhaal van Louk (1936) en Nico Israëls (1932), aangestipt in de Wandelfeuilleton, elders in deze krant. Louk en Nico woonden met vader Levie Israëls en moeder Louise Israëls-de Jong op Melkmarkt 43. De grootouders van de jongens woonden ernaast, op nummer 43A. Vader Levie dreef er samen met zijn schoonvader Louis de Jong een slagerij. Levie kreeg begin juli 1942 een oproep om zich medisch te laten keuren voor een werkkamp. Hij en zijn vrienden besloten gezamenlijk de nacht wakker te blijven om zo de kans op afkeuring te vergroten. Ze werden verraden, gearresteerd en naar concentratiekamp Mauthausen gedeporteerd. Levie Israëls werd daar op 9 januari 1943 vermoord. Moeder Louise bracht de beide jongens in allerijl naar een nabijgelegen onderduikadres: Hotel Peters op Melkmarkt 13. Het echtpaar Peters was vrienden van de familie. Een adres in ‘het hol van de leeuw’; het hotel was geconfisqueerd door de Duitsers. Het was het begin van een lange tocht langs vele onderduikadressen, de beide broers hebben op meer dan twintig plaatsen ondergedoken gezeten. Moeder Louise en haar ouders besloten de razzia’s niet af te wachten en doken onder in Dalfsen, op een zolderkamer bij een weduwe. Ze betaalden 42 gulden huur per week, toentertijd een hoog bedrag. De hospita vond de onderduikers op den duur lastig en liet ze weghalen door politieagent Hollander. Via Westerbork belandden ze in Auschwitz, waar ze 6 maart 1944 werden vermoord. De broers Israëls hebben de Tweede Wereldoorlog overleefd. Louk Israëls vertelt over zijn onderduikgeschiedenis in het boek ‘De Zorg’ dat journalist Coen van Harten schreef. De titel verwijst naar de boerderij van de familie Boogaard in de Haarlemmermeer, gereformeerde boeren die het leven van ongeveer driehonderd Joden hebben gered. Vooral de spectaculaire ontsnapping van 22 kinderen, onder wie Louk en Nico, die bij een razzia in 1943 door Willem Boogaard worden verborgen in het riet, spreekt tot de verbeelding. Louk Israëls heeft zijn verhaal opgetekend om ‘de koele historische feiten Bronnen: Stilstaan bij Melkmarkt 43 in Zwolle in Trouw, Piet den Otter. Het verhaal van Louk en Nico Israëls, Albert Veld. Louk Israëls schreef zijn onderduikgeschiedenis op, Steven ten Veen. De wandelroute en fietsroute ‘Oorlog in Zwolle’ is ontwikkeld door Stadsrondleidingen Zwolle, in opdracht van en in samenwerking met het Historisch Centrum Zwolle. Ook deze rondleidingen zijn vanwege de coronacrisis tot nader orde uitgesteld. Meer informatie: https://www.zwollemetgids.nl/ zwollemetgids/2949/ Boek ‘De Zorg. Louk Israëls’ onderduikgeschiedenis. Coen van Harten Foto links: Vleeshouwerij Louis de Jong aan de Melkmarkt (foto HCO). Foto onder: Struikelstenen voor Melkmarkt 43 en 43A. € 29,50 www.boshuismedia.nl | info@boshuismedia.nl 19
20 Online Touch Home