publieke taak, wat resulteert of waarschijnlijk zal resulteren in een gevoel van bedreiging, materiële schade, letsel, psychische schade of de dood.’50 Deze definitie omvat ook agressie via sociale media. Denk aan het plaatsen van bewerkte foto’s van ambtsdragers met suggestieve begeleidende teksten op Facebook of Twitter. De impact van agressie is groot; het leidt op z’n minst tot minder werkplezier en meer ziekteverzuim. Uit een onderzoek dat in 2014 in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is uitgevoerd onder ambtenaren van gemeenten, provincies en waterschappen51 blijkt dat nog steeds één op de vier slachtoffer is van agressie en geweld Hoewel het lastig is om de precieze oorzaken daarvan te achterhalen, is wel bekend dat steeds meer organisaties in het openbaar bestuur aandacht hebben voor agressie en geweld tegen hun medewerkers. Er zijn onder andere meldingssystemen, protocollen en trainingen ontwikkeld. Maar ze kunnen meer doen. Het expertisecentrum Veilige Publieke Taak onderscheidt globaal drie vormen van agressie: 1. Instrumentele agressie en geweld Hierbij zet de dader agressie bewust in als middel om een bepaald doel te bereiken. Bijvoorbeeld iemand die een geweigerde vergunning alsnog wil verkrijgen. 2. Frustratieagressie- en geweld Dit is een emotionele uitbarsting als gevolg van (een opeenstapeling van) negatieve ervaring(en). Bij voorbeeld een burger die door een wijziging in procedures en regelgeving geen voorziening meer krijgt waarop hij eerder wel recht had. 3. Onbeheerste agressie en geweld Dit ontstaat onder invloed van alcohol en/of drugs of door een psychiatrische aandoening, waardoor de controle over het eigen gedrag verdwijnt. Bij voorbeeld agressie door een ‘verward persoon’. 3 INSTRUMENTELE AGRESSIE EN GEWELD Instrumenteel geweld wordt regelmatig in verband gebracht met ondermijnende criminaliteit. Dat is de georganiseerde criminaliteit, waarbij boven- en onderwereld in vaak ingewikkelde patronen met elkaar verweven zijn. Ambtenaren krijgen daar ook mee te maken. Ze beschikken namelijk over informatie die voor criminelen erg interessant kan zijn, zoals persoonsgegevens van inwoners van de gemeente. Een reeks artikelen in de Volkskrant in het voorjaar van 2015 deed de gemoederen oplopen. Een aantal burgemeesters gaf daarin aan hoe in hun gemeente ondermijning plaatsvindt, vaak heel subtiel en soms ongemerkt. Ook van binnenuit de lokale politiek. Een burge50. Handreiking Agressie en Geweld. Expertisecentrum Veilige Publieke Taak. 51. Monitor Agressie en Geweld Openbaar Bestuur 2014, I&O Research, juni 2014. AGRESSIE EN GEWELD TEGEN HET OPENBAAR BESTUUR 161
164 Online Touch Home