Toegepaste kunst gebaseerd op de Stadssonnetten
Friesland in Europa
EUROPA FRIESLAND Twaalf sterren staan symbool Verenigen een Europees continent Bevinden zich als cijfers op een wijzerplaat Cirkelvormig van verdraagzaamheid België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken Duitsland, Estland, Finland Frankrijk, Griekenland, Hongarije Ierland, Italië, Kroatië Lotgenoten in de strijd naar vrede Verbinding en toegankelijkheid Creatie van gemeenschapszin Met eerbied en ontzag Letland, Litouwen, Luxemburg Malta, Nederland, Oostenrijk Polen, Portugal, Roemenië Slovenië, Slowakije , Spanje Tsjechië, Verenigd Koninkrijk, Zweden Twaalf sterren stralend in verscheidenheid Respect en integratie is wat hen verbindt Het cultureel erfgoed als stimulans waarden en normen in balans Laat je niet door angst regeren Maar raadpleeg je geweten Met een volk zo trots op de eigen taal, wapen, volkslied en markante vlag: blauw/wit gestreept met pompeblêd, een soort van hartje -zeven- rood op rij. “Fryske Sûkerbôle” en “dúmkes” Suikerbrood en duimpjes van anijs “Sukerlatte”, “koeke” en “kjellepaot” Suikerlat, koek en kalfspoot In de zomer “skûtsjesilen” -oude vrachtschepen trekken ten strijdkaatsen of “fierljeppen”, met de polsstok over een sloot. “Ús memkes” en “Fierljepstokken” Koeien en polsstokken van drop “Fryske keatsballen” en “Alve stêdendrop” Kaatsballen en de Elf Steden in een emmertje Friesland is uniek in de eigen dingen, handelt betrokken en verenigd. Een saamhorige gemeenschap; "Mienskip”: openheid voor iedereen. Samen de wereld een beetje mooier maken. Laat de cultuur spreken en de harmonie floreert
NEDERLAND Klein, laag landje aan de zee Groen, door dikke dijken omgeven Rivieren en polders onder bewaking Het water nauwkeurig gemanaged. Windmolens, klompen, tulpen, Kaas, rauwe haring, kroketten, Drop, stamppot, oliebollen, Pannenkoeken en stroopwafels Het land waar alles kan en mag Tolerant in drugsbeleid vrij in meningsuiting en Altijd vreedzaam in overleg Poffertjes, pepernoten, vla, Hagelslag, erwtensoep, oranje, Speculaas, marsepein, schaatsen, Grachten, koeien en Sinterklaas Zo trots op het verworven recht Dat steeds minder vanzelfsprekend lijkt Onzekerheid speelt parten Een roep om normen en waarden Keer de kentering de rug toe En laat je hart ruimhartig zijn
LEEUWARDEN Culturele hoofdstad: een centrum van vernieuwing en cultuur tussen dorpen en steden, provincies en landen onderling. Start en finish Elfstedentocht Vliegbasis, Joint Strike Fighter, Museumhaven, Blokhuispoort, Prinsentuin en Oldehove Samenvloeiing van reuring en rust. Samen genieten van kunst, cultuur en van de stille schone natuur. Deel, ervaar en vier de verschillen! De Waag, Stadhouderlijk hof, Bierkelders, Achmeatoren, Oude stadsbegraafplaats, IJshal en Crystalic business center. Accepteer de huidige realiteit niet, maar creëer nieuwe initiatieven. Geef samenwerking een nieuwe kans, zodat de samenleving zich kan hervormen. Aan de slag met een uitgestoken hand naar iedereen. Omarm de ondernemingszin!
FRIESLAND IN VOGELVLUCHT Water, bossen, weilanden, dorpen en steden, behorend bij het schone Friese verleden, nog altijd ongeschonden en intact. Meren, kanalen, vaarten en sloten door vaardige surfers en schippers overgoten; de wind in de zeilen bijeengepakt. Glorende vergezichten, een glooiend weiland, door statige eeuwenoude bossen omrand: een sprookjesachtig decor, nimmer uitgevlakt. Grazende koeien, een vriendelijke groet: dat is wat de bezoeker ontmoet. Kerktorens en boerderijen, ruim bedakt. In de steden monumenten, bruggetjes en sluizen, soms wallen, molens vlak bij huizen: cultuurhistorische bezienswaardigheden, mooi gelakt. Het Friese land ademt fris en onbedorven dankzij de uitstraling die het heeft verworven. Menigeen is al naar deze mooie regio afgezakt.
FRIESE VRIJHEID Een slogan: Liever dood dan slaaf! Braaf klinkt deze leus zeker niet. Biedt wel steun aan de stoere Fries. Vies van gezag en mooie praat gaat hij voor totale vrijheid Blijheid om het verworven recht. Vecht ervoor tot het laatste eind. Schijnt van geen wijken te weten. Heette het frysk en fry welkom. Heldendom overwon toen en nu. U en ik, samen op de bres. Expres jaarlijks een herdenking. Gedenking over wat ooit was. Compas voor nabije toekomst. Samenkomst op het Rode Klif. Grif gezang bij de grote steen. Homogeen na de Warnser slach. Omslag dertienvijfenveertig. Geertig wapperend met de vlag. Feestdag, symbolisch gekozen. Blozen van Friese vrijheidsstrijd.
FRIESE TAAL Voor mij - als import-Friezin - lijken veel klanken soms als luid kruiend ijs, kraaiend naar de kust. Harde tonen en soms een klinker met accent maken dat je de woorden niet altijd herkent. Toch is het niet zo dat ik mij daarin berust, want ook ik ben trots op de Friese taal. Veel mensen heb ik ondertussen horen praten. Het mag dan allemaal wel Westerlauwers Fries heten of Frysk, om in algemene termen te spreken, maar waarom dan dat onderscheid in al die streken, waardoor je het reeds aangeleerde weer dreigt te vergeten? Dat maakt dat je het niet snel leert: de Friese taal. Zuidwesthoeks, Woudfries, Hindeloopers, Aasters, Westers, Schiermonniksoogs en Kleifries. Om dit goed te kennen wordt het heel hard werken. Toegegeven: ik zou me tot het eerste kunnen beperken, maar dan bieden de steden met een eigen taal nog steeds geen opties. Dus blijf ik zoekende naar eenheid in de Friese taal. Ook de afgelopen herindeling maakt het niet makkelijker. Ik kwam terecht in de gemeente Nijefurd, bestaande uit buurtschappen, steden en dorpen. Circa elfduizend mensen vanaf 1984 bij elkaar geworpen. Een klein bewonersaantal dat de streek kleurt, waarvan slechts de helft spreekt in de Friese taal. Nijefurd: een gemeente alleen bekend onder Friese naam. Het nieuwe rechtsgebied is nu niet zelfstandig meer. Als onderdeel van Súdwest Fryslân nog meer variëteit en een verdergaande opsplitsing in taalonderscheid. Is het voor mij dan nog wel te behalen die eer om het ooit eens onder de knie te krijgen die Friese taal?
ZE HOREN ER OOK BIJ Los van het land drijven ze daar, eilanden dobberend naast elkaar. Vuurtorens in woeste woelige baar Wind, water, zand als ingrediënt maken dat de vrijheid snel went. Vuurtorens raken gauw verwend Dan wordt het water weggezogen, leggen zandbanken zich te drogen. Vuurtorens over enkel land gebogen 't Is de ongerepte natuur van het wad; van land naar land een drassig pad. Vuurtorens zijn een Unesco-schat Sterren kijken op het stille strand met een zere rug, te rood verbrand. Vuurtorens verlichten 't natte zand Gasboringen verstoren 't onthaasten. Schreeuwen van meeuwen weerkaatsen. Vuurtorens deinzen terug, verplaatsen Wind door je haar, zout op de lippen; In de lucht zwoel de zwaluwstippen. Vuurtorens die door het slik hippen Hoe lang nog?
EEN OVERZICHT Zij deden hun best zich te verenigen, met voor de meeste een gemeenschappelijke munt. Twee van hen bouwden een brug, één land scheidt zich af, één land is intern verdeeld. Ons land blijft fier overeind en drijft op de kracht van provincies, waarvan zich één in taal en vorm onderscheidt: Fryslân, het dak in taal en landschap.
REIZEN EN THUISKOMEN Weken loop je je te verheugen op dat wat snel komen gaat. Nieuwe oorden in overdaad die je blijvend zullen heugen. Vrolijk de koffers inpakken; weg van de dagelijkse sleur. Sluiten die vertrouwde deur; 't avontuur heeft je te pakken Zorgeloos genieten die eerste dag. Dan, langzaam, komen de scheuren door vieze vlekken en gore geuren, het eten dat je toch niet zo mag. Te veel tijd en te veel indrukken, het gemis van familie en vrienden, veel slordige en brutale bedienden, een vreemde taal die niet wil lukken. Als de irritaties hoog zijn opgelopen wordt het tijd om naar huis te gaan. Dan is 't even met het reizen gedaan; ga je op een goede thuiskomst hopen.
Verhaalportretten Alma-Tadema is een half Engelsman; in Londen zelfs tot Sir gekroond. Vrouw en bloem, daar hield hij van, secuur met verf en kwast gekloond. Volgend de academische traditie; op marmer smachtende figuren badend in luxe en decadentie, terwijl ze over blauwe zeeën turen.
Zo met wiskundige principes spelen dat perspectieven wankelen gaan. Met scheppingen die nooit vervelen bedrieglijk onmogelijke wegen inslaan. Creaties waarin niets is wat het lijkt. Bezield door islamitische kunsttechniek heeft Escher eindeloze herhaling bereikt in een regelmaat van patronenacrobatiek.
Soms zit je niet goed in je vel, ben je depressief en vaak ziek; heb je gewoon een zwak gestel. Daarin was Slauerhoff niet uniek. Maar hij was ook arts op een schip, werkte als dichter, midden op zee. Arbeid haalde hem niet uit zijn dip. Hij stierf jong, onwel en ontevree.
Margaretha Geertruida Zelle is een naam die niemand kent of ooit zal noemen. In het dansen was ze heel bekwaam; menig man zal haar daar om roemen. Knap en exotisch vertrok ze naar Parijs. Daar raakte ze als spion in de penarie; gefusilleerd zonder vaststaand bewijs. Haar pseudoniem luidde: Mata Hari.
Blokpanelen De linker heet 'Spiegeling'. Het is een compilatie van de Europese, Friese en Leeuwarder vlag. Als je de Friese vlag spiegelt staan de strepen goed. Aan de achterkant moeten ook de pompeblêdden worden gespiegeld. Verder slaat de titel op het feit dat Leeuwarden zich wil spiegelen aan andere grote Europese steden, en dat de stad daardoor van trots glimt als een spiegel. De rechter heet 'Verbintenis' en slaat op de samenstelling van de Friese vlag. Op de kopse kanten staat een kort gedicht: Rood wit blauw Strepen en organisme Vinden elkaar Verbintenis
1 Online Touch