PROJECTEN MOETEN GROTER EN CONTRACTEN MOETEN KLEINER! contracten op te stellen die dikwijls heel precies de plank behoorlijk misslaan. Partnerschap Dikke, dichtgetimmerde contracten organiseren hun eigen achterhoedegevecht. Gevechten die vervolgens het bewijs leveren dat er in het contract voor een volgend project nog een schepje bovenop moet worden gedaan. Door nog meer eisen en voorwaarden te stellen en door alle risico’s en onzekerheden administratief weg te contracteren naar de zwakkere partij. Het gevolg laat zich raden: contract geslaagd, project overleden! Voormalig premier Ruud Lubbers zei al dat gedetailleerde en dichtgetimnmerde regeerakkoorden (i.e. contracten) niet meer zijn dan ‘gestold wantrouwen’. Niet bepaald een solide basis om samen te werken aan grote complexe opgaven. Zou het dus niet beter zijn om de contracten kleiner te houden en minder dicht te timmeren? Op zichzelf is de gedachte aan het minder dichttimmeren of verkleinen van contracten niet nieuw. Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw zijn functioneel gespecificeerde contracten in zwang geraakt. Recent is er een beweging om ruimte te bieden aan gefaseerde contractuele prijsvorming (tweefasen aanpak). En met raam- en portfolio-overeenkomsten, ook steeds vaker toegepast, kan een groot, complex project gedoseerd met kleinere contracten, flexibel én beheerst worden gerealiseerd. Toch blijkt de praktijk ook met de hiervoor genoemde en goedbedoelde contracten vaak nog weerbarstig en dikwijls gedreven door wantrouwen, opportunisme en hardnekkige zo-werken-we-nueenmaal-altijd-inkoopparadigma’s. Het zou toch anders moeten kunnen. Oplossing: strategische partnerschappen Voor substantiële waardecreatie in projecten, denk aan duurzaamheid of innovatie, is meer nodig dan vergroting van projecten en verkleining van contracten. Om waarde te creëren in grote, complexe projecten is langdurige, betrouwbare samenwerking nodig die zich niet laat vangen in contracten. Partnerschappen, zeker als deze langlopend en strategisch zijn, zijn aantrekkelijk om langetermijnwaarde te realiseren voor álle betrokkenen. Partnerschappen bieden contractuele flexibiliteit, waarmee Value Engineers gaandeweg in een complex project strategische waarde kunnen creëren bij de oplossing van complexe (maatschappelijke) vraagstukken. Een strategisch partnerschap is, in tegenstelling tot een contract, een relationeel verbond, gebaseerd op wederzijds vertrouwen, gelijkgerichte belangen, evenwichtige (ver)deling van lasten en lusten, wederkerigheid et cetera. Door de langetermijnbasis van het partProject – groter Contract - kleiner nerschap ontstaat de intrinsieke motivatie bij de partners om samen te werken en te investeren in duurzaamheid en innovatie en tegelijkertijd opportunistisch kortetermijngedrag te vermijden. Strategische partnerschappen maken het mogelijk om een balans te vinden tussen grotere projecten en kleinere contracten. Het komen tot strategische partnerschappen vraagt om andere uitgangspunten, vaardigheden en routines dan de doorgaans gebruikelijke transactionele en eenzijdig bepaalde contractonderhandeling die typisch in veel inkoopafdelingen gangbaar is. Een partnerschap komt langs een andere weg tot stand. Er zijn diverse aanpakken die zich in de praktijk hebben ontwikkeld en bewezen. Bekende voorbeelden om partnerschappen te vormen zijn de Mutual Gains Approach, gericht op win-winonderhandelingen, en Vested, gericht op relationele contractering. Beide aanpakken rusten op een ‘sociaal’ vormgegeven proces om te komen tot wederzijds gedragen overeenstemming. Vaak toegepast op complexe projecten en vraagstukken waarin het evident is dat op win-win gebaseerde samenwerking tussen partijen een no-brainer is. Dit leidt doorgaans tot een overeenkomst met nadruk op sociale gedragsnormen en afspraken over samenwerking, waarbij alle betrokkenen belang hebben om deze na te leven. Door dit intrinsieke belang tot samenwerking bij een partnerschap zijn dichtgetimmerde contracten om elkaar met boetes of beloning te dwingen of te verleiden tot nakoming van de afspraken niet nodig. De projecten móeten niet alleen groter en de contracten móeten niet alleen kleiner! Het kán ook. Nu nog dóen. 00: 12
13 Online Touch Home