JE GEBRUIKT JE INTUÏTIE MEER DAN JE DENKT vaardigheid. Dit wordt ook wel learning by doing genoemd. Hoewel ik het nu expliciet beschrijf doorlopen we dit leerproces grotendeels op een onbewust niveau. Zo laden we door de repetitie en patroonherkenning onbewust ons intuïtief vermogen. Het routinematige werken draagt ook bij aan onze alertheid op problemen. We maken immers ruimte in ons hoofd om over cruciale aspecten van het werk na te denken. En in ons handelen creëren we de ruimte om subtiele zintuigelijke waarnemingen te doen. Vakmanschap gaat over goed werk verrichten, over nieuwsgierig zijn en over intuïtief onderzoeken. Het gaat over het vermogen om naar nieuwe problemen te zoeken terwijl je oude oplost. Een ervaren verpleegkundige die tijdens het onderzoek ogenschijnlijk een kletspraatje heeft met de patiënt probeert op deze manier extra aanwijzingen te verkrijgen over mogelijke ziektebeelden. Het gesprek kan inzichten opleveren die ze niet had ontdekt als ze zich hield aan de gestandaardiseerde diagnostische controlelijst. Wat ook heel fijn is: met onze toenemende ervaring neemt ook ons vermogen toe om de herhaling vol te houden. In de muziekwereld wordt dit de regel van Isaac Stern genoemd. Deze meester violist stelde vast dat hoe beter je techniek, hoe langer je kunt oefenen om je inslijpende vaardigheden te onderzoeken en deze van binnenuit te verbeteren zonder dat het je gaat vervelen. De nieuwe wereldkampioen Formule 1 Max Verstappen is door zijn vader Jos intensief getraind op het ontwikkelen van zijn intuïtie. "Soms veranderde hij wat aan de kart, maar hij vertelde me niet wat. Als hij me dan naar buiten stuurde, moest ik voelen wat er gebeurde. Op die manier krijgen we goede kennis van de nieuwe onderdelen die op de auto komen.” [2] De ontwikkeling van intuïtie is ingebed in het vakmanschap. De ontwikkeling van vakmanschap is ingebed in de routine. Max rijdt keer op keer zijn rondjes, maar telkens net even anders. In dezelfde auto, maar telkens met kleine modificaties. Op hetzelfde circuit, maar telkens met wisselende weersomstandigheden. Dan vertrekt de Formule 1 karavaan naar het volgende circuit en lijkt de routine zich te herhalen. Maar in feite is hij zijn vakmanschap en zijn intuïtie aan het verfijnen. 2. Zelfevaluatie Het is belangrijk om te vermelden dat we hier geen compleet beeld schetsen van de manier waarop we onze intuïtie kunnen ontwikkelen. Het vakgebied van de psychologie is immers ongelofelijk breed. Er zijn twee onderzoeken die ik wil aanstippen, omdat ze ons alert kunnen houden op de kwaliteit van ons intuïtieve denken. Een zekere achterdocht is namelijk op z’n plaats. Het eerste onderzoek is van Daniel Kahneman [3], die in zijn boek Thinking, fast and slow beschrijft hoe wij denken en beslissen. Wij gebruiken twee denksystemen: een snelle, intuïtieve manier (systeem 1) en een langzame, analytische manier (systeem 2). De meesten van ons gaan ervan uit dat systeem 2 (analytisch) de overhand heeft. We beschouwen onszelf namelijk als rationele mensen. De realiteit is echter dat we het overgrote deel van onze besluiten intuïtief nemen met systeem 1. Zelfs op momenten dat we ervan overtuigd zijn te beslissen op basis van rationele overwegingen. Systeem 2 is evolutionair gezien het jongere brein. Het heeft een beperkte verwerkingscapaciteit en is een beetje lui. Een gecontroleerd denkproces dat is gebaseerd op statistieken, logica, abstracties of modellen kost veel energie. Bij vermoeidheid, overbelasting of bij afleiding vallen we bijna automatisch terug op systeem 1, het intuïtieve gedeelte van het brein. De kunst is om je eigen beslissingsprocessen te evalueren in een cyclus van systeem 1 en systeem 2. Want het intuïtieve systeem produceert nogal vaak subjectieve en foutieve aannames. Bij meesters in hun vakgebied vindt een doorlopende wisselwerking plaats tussen het intuïtieve en analytische denken: het intuïtieve systeem draagt oplossingen aan en het cognitieve systeem treedt op als kritiek en correctief. Meesters als Max Verstappen handelen en tegelijkertijd nemen zij hun handelen waar om het te onderzoeken. Kortom: Vertrouw op je intuïtie én houd je cognitieve systeem waaks. 00:0 7
8 Online Touch Home