DE ZIN EN ONZIN VAN WATERSTOF IN DE ENERGIETRANSITIE Figuur 1 - Waterstofladder. Waterstofladder Sommige partijen pleiten voor de invoering van een waterstofladder in Nederland als instrument om de schaarse groene waterstof te verdelen. Op deze ladder wordt voorrang gegeven aan het gebruik van groene waterstof als grondstof en voor de seizoensopslag van duurzaam opgewekte elektriciteit. Toepassingen in sectoren waar (meer) duurzame alternatieven voorhanden zijn, zoals in de gebouwde omgeving en mobiliteit, hebben minder prioriteit. Er bestaan meerdere waterstofladders [5], maar over het algemeen zijn de verschillen tussen deze ladders klein. Op een waterstofladder wordt de prioriteit of wenselijkheid van waterstoftoepassingen uitgedrukt op (bijvoorbeeld) een schaal van 1 tot 5. De toepassingen met de hoogste prioriteit zijn sectoren waar weinig tot geen alternatieven zijn voor het gebruik van waterstof. In de sectoren met de laagste prioriteit zijn die alternatieven er wel en zijn die vaak zelfs duurzamer en/of goedkoper. Conclusie Omdat de uitdaging om het huidige, grijze waterstof gebruik (als feedstock) te vervangen al zo enorm is, én omdat we juist daar de meeste klimaatwinst halen én omdat alternatieve waterstof toepassingen (als brandstof) enorm energie-intensief en daarom inefficiënt zijn, is het essentieel dat we ons eerst focussen op het vervangen van grijze waterstof door groene. Industrieën die afhankelijk zijn van grijze waterstof en geen alternatief hebben moeten daarom voorrang krijgen op toepassingen van waterstof die wél een alternatief hebben, als dat alternatief efficiënter is. Voorbeelden van toepassingen zonder alternatief zijn de productie van methanol of kunstmest of het raffineren van fossiele brandstoffen, voor zolang als we die nog gebruiken. Daarna kunnen we kijken naar andere mogelijkheden om waterstof als brandstof te gebruiken, daar waar het met elektriciteit bijvoorbeeld niet mogelijk is. Voor mogelijke toepassingen van waterstof die een efficiënter alternatief hebben, moeten we dat alternatief zo veel als mogelijk gebruiken. In de basis prioriteren we elektriciteit over waterstof waar het ook maar mogelijk is, omdat dat per definitie een veel efficiëntere, goedkopere energiedrager is dan groene waterstof die met groene elektriciteit gemaakt wordt. Om de Zwitserse zakmes analogie weer te hanteren: we gebruiken een broodmes om een brood te snijden. Dat is het meest effectief. Het zakmes komt alleen aan bod wanneer we geen andere keuze hebben: op vakantie bijvoorbeeld, tijdens een hike door de bergen. Waterstof is een mooie extra tool in onze gereedschapskist om klimaatverandering tegen te gaan, maar het is ook enorm energieintensief om te maken en te transporteren. Het laatste IPCCrapport kon niet duidelijker zijn: we hebben een morele verplichting jegens het klimaat en dus de generaties na ons, om onszelf bij elk vraagstuk in de energietransitie de vraag te stellen: met welke oplossing heb ik de grootste positieve klimaatimpact? Waterstof is geen doel op zich. Zo snel mogelijke decarbonisatie is dat wel! Vooral in een wereld waarin we helaas niet de luxe hebben van een overvloed aan duurzame energie, laat staan duurzame waterstof. Referenties [1] https://www.iea.org/reports/the-future-of-hydrogen [2] [rendement warmtepomp]/[rendement waterstof] ≈ [1*3] / [10,25] = 4,3 keer efficiënter [3] Zie Commission launches consultations on the regulatory framework for renewable hydrogen Europese Commissie (europa.eu) [4] https://www.iea.org/reports/the-future-of-hydrogen [5] De bekendste in Nederland is van de organisatie Natuur en Milieu Waterstof: De waterstofladder | Natuur & Milieu (https://natuurenmilieu.nl) 00: 36
37 Online Touch Home