ACHTER HET NIEUWS is een gezonde natuur een noodzaak. Beiden delen het motto ‘No nature, no food’. Laten we het dus niet langer over het reduceren van stikstof hebben, maar over het optimaliseren van een ecologisch florerend ecosysteem; dát is pas goed nieuws voor de economie! Kees Klomp, Lector Betekeniseconomie, Hogeschool Rotterdam Onbeperkte groei heeft zijn grenzen Jarenlang is er gestimuleerd om ‘meer, meer, meer’ te doen. Nederland is het tweede exportland van vlees. Niet per inwoner, niet per vierkante kilometer maar gewoon qua kilo's vlees. In Afrika wordt er honger geleden omdat het graan door rijke landen wordt opgekocht om aan koeien, varkens en kippen te voeren. Elke industrie kent een opgang en een neergang. Paard en wagen is compleet weggedrukt door de opkomst van de auto. Bakelieten telefoon, wie weet een winkel waar je die dingen kan kopen? En stijldansles, vroeger een must als je op de middelbare school zat, nu een niche. De hardwerkende boer heeft zich vooral laten adviseren door bedrijven die erbij gebaat waren dat de boer meer deed: meer koeien, meer stallen, meer veevoer en meer kunstmest. En vooral meer geld om dit allemaal te financieren. Dit systeem is corrupt en achterhaald. Terug naar de basis, weg met megastallen, laat die beesten lekker buiten lopen. Maar zorg wel dat de leningen worden kwijtgescholden en dat de boer met minder beesten gewoon een leuke boterham kan verdienen. En dan is er ook weer ruimte voor ‘de bouwvakker’ want die is in deze discussie enorm ondergeschoven. Ook die bedrijven kennen veel onzekerheid en zien hun omzet kelderen. Maar omdat zij niet de behoefte hebben om de maatschappij te ontwrichten met acties, is het leed van deze groep onzichtbaar. Kunnen we er trouwens wel flink wat vaart achter zetten? Want asbestplaten verbranden op de snelweg is zeker niet goed voor het milieu. Anoniem (naam bekend bij redactie) Een nieuw perspectief Er is een vrij makkelijke manier om een deel van het probleem op te lossen (zo’n 40% van het vraagstuk). Dat werkt als volgt. Boeren in extensiveringsgebieden die moeten afschalen met veeteelt beschikken over grond waarop alleen nog zeer extensief geboerd mag worden. Voor de meeste boeren geeft dat onvoldoende perspectief om door te kunnen waardoor alleen opkopen of waardeverminderingsbijdrage een optie is. Maar stel nou dat er extensieve vezelgewassen bestaan waarmee bouwmaterialen gemaakt kunnen worden. Gewassen met een enorme lage stikstofvraag die nauwelijks tot geen pesticiden nodig hebben. Gewassen die diep wortelen en ook nog eens een flinke hoeveelheid CO2 afvangen en opslaan in de vorm van koolstof. Die koolstof slaan we op in gebouwen waardoor de CO2 permanent verdwijnt uit de atmosfeer. Het verdienmodel is vrij simpel. We betalen als samenleving namelijk aan Shell en kornuiten 100 euro per ton voor datzelfde kunstje. Die vangen CO2 af in de Botlek en slaan dat op in de Noordzee (we hopen dat ze tegen 2025 zover zijn). We kunnen dan toch beter zorgen dat er minder CO2-intensieve materialen nodig zijn en dat er als alternatief materialen gebruikt worden die CO2 afvangen en koolstof opslaan. Twee vliegen in één klap. Koolstofopslag is geen subsidie maar gewoon keiharde knikkers met een toenemende waarde. De condities om dit te regelen zijn dus ook niet bijster ingewikkeld. Het is zeker geen panacee en wie niet wil moet het laten. Ik verwacht echter dat we snel kunnen opschalen naar 100.000 ha. Jan-Willem van de Groep, Gideon Building Transition Tribes Meer dan één crisis De stikstofcrisis is slechts één van de vele crisissen van dit moment. We kunnen deze niet onafhankelijk van elkaar zien. Ergo verwachtingen managen moet op een hoger niveau dan bij een individuele crisis. Ed van der Tak, Sr. Adviseur/Trainer/Coach bij Ramus Planning Professionals Terugkeer naar een nationale focus op gezonde baten is key Sinds geld regeert en de maatstaf lijkt geworden voor alles, lijkt de werkelijke behoefte: meer voedsel, voldoende huisvesting, voldoende zorg en een gezond ecosysteem, daaraan ondergeschikt te zijn geworden. De overheid wil op nationaal niveau een handelsoverschot behouden en met het verdiende geld de werkelijke behoefte van onze samenleving financieren. Ze heeft daarvoor regels opgesteld en verwacht dat alle partijen daaraan meewerken, ook al zijn deze regels ongunstig voor de financiële groei; dus ook de partijen die zorgen dat de BV Nederland een handelsoverschot heeft. Nu de grenzen van het gedogen bereikt zijn lijkt snijden in eigen vlees de enige (korte termijn) oplossing. Of is het mogelijk om als land te evolueren naar een nieuw land? Een land voor alle inwoners en bedrijven, waarin in principe het belang van een ieder een plek heeft. Een land voor boeren, industrie en een mooi ecosysteem waarin we gezond en met plezier kunnen werken, wonen en recreëren. Ik denk dat deze evolutie haalbaar is door de werkelijk behoefte weer centraal te stellen en waarbij geld een middel wordt om dit te realiseren. Met een overheid die nieuwe schone business modellen omarmt en afscheid neemt van oude vervuilende systemen. Het credo voor een ieder wordt meedoen of vroeg of laat afscheid nemen. Focus op onze nationale behoefte is de sleutel voor succes! Erik van Berkel, Coördinator Value Management & Value Engineering 00: 39
40 Online Touch Home