Als resultaat van de industriële revoluties ervaren we economische groei en welvaart. Hiervoor is een enorm beroep gedaan op natuurlijke hulpbronnen zoals voedsel, water, energie, metalen, mineralen en daarmee op onze aarde. We worden nu geconfronteerd met klimaatverandering en schaarste in natuurlijke hulpbronnen. En met beperkingen door een veranderende wetgeving om de noodzakelijke vergroening te realiseren. Dit roept vragen op als: ‘Is ons businessmodel houdbaar voor de lange termijn?’, ‘Hoe blijven wij relevant?’, ‘Welke rol pakken wij in de veranderende wereld?’. Als resultaat van de noodzakelijke vergroening en de onvermijdelijke digitalisering zien wij meerdere bewegingen. Deze vatten we hier samen. 1 Grote mondiale online platformen met een customer centric approach3 waar men alles kan ontdekken en vinden wat men online zou willen kopen. Kenmerken: persoonlijke benadering en aanbiedingen, snel, responsief, gemak, wereldwijd verbonden gerobotiseerde productie. En ook commodity producenten in lagelonenlanden, hoog geautomatiseerde en gerobotiseerde logistieke systemen, verbonden met de hele wereld. 2 Lokale producenten produceren dicht op de markt. Daarmee voorzien ze in lokale behoeften van consumenten die hun sociale verantwoordelijkheid dragen en die geloven in het reduceren van verspillingen en van individuele bediening. Kenmerken: aangepast aan individuele wensen en voorkeuren, intelligente platformen, kleine circulaire kringlopen, N=1 dankzij onder andere 3D-printing en computergestuurde machines en robots die samenwerken met mensen. Zonder verspilling in transport en logistiek, zonder opslag in warehouses, geproduceerd in kleine lokale ‘smart’ microfabrieken, gebruikmakend van hernieuwbare energie en gesloten circulaire materiaalkringlopen uit biobased grondstoffen en restafval. Deze beweging is als het ware de moderne variant van de ambachtelijke lokale werkplaatsen van voor de industriële revoluties. Iedere stad had toen nog zijn eigen kleermaker, smederij, fietsenfabriek en rijtuigenfabriek. 3 Een maatschappij waarin de transformatie van bezit naar gebruik centraal staat. In onze huidige maatschappij hebben de meeste gezinnen de beschikking over een of meerdere auto’s. Voorspellingen geven aan dat Nederland het eerste land ter wereld zal zijn waar het particulier autobezit zal verdwijnen en vervangen wordt door Mobility as a Service (MaaS). Elektrische deelscooters zien we nu overal al terug in het straatbeeld. Er bestaan al Product as a Service modellen (PaaS), zoals ‘Light as a service’, ‘Slapen als een service’, ‘Solar as a service’ of ‘Building as a service’. Het veranderen naar een PaaS businessmodel is een stimulans voor een circulaire economie. Het slim en circulair ontwerpen, het samen delen van producten, het optimaal inzetten, maar ook levensduurverlenging en remanufacturing: het zijn allemaal ingrediënten om te komen tot een circulaire economie. Digitalisering en circulaire economie gaan hand in hand, ze versterken elkaar. 14 | 3 Het centraal stellen van de klant, met als doel de relatie met de klant te versterken en tegelijkertijd de omzet te kunnen behouden of te verhogen.
15 Online Touch Home