Ook investeringen in opleidingen van oudere werknemers zijn vanwege de kortere periode waarin iemand nog werkzaam is risicovol. » Er is sprake van een financieringsprobleem: als een werknemer of werkgever het geld nu niet heeft, wordt de investering niet gedaan, ook al is er opbrengst te verwachten.35 DUURZAAMHEIDSTRANSITIES Volgens het Nederlandse klimaatakkoord moet de industrie 14,3 megaton CO2 reduceren om de beoogde doelstelling in 2030 te verwezenlijken. Hiervoor worden ondernemingen vanuit ambitieuze overheidsdoelstellingen gedwongen stappen te zetten in duurzaam ondernemen. En ook door de steeds sterker wordende vraag hiernaar van investeerders, zakelijke eindgebruikers, consumenten en de samenleving als geheel. Dit bepaalt in grote mate de toekomstige duurzaamheidsstrategie van ondernemingen. Zij weten echter vaak niet waar zij moeten beginnen.36 Dit geldt met name voor de energie-intensieve industrie. De industrie scoort relatief hoog op de duurzaamheidsladder, maar moet blijven innoveren in duurzaamheid.37 Dit is een lastige opgave. Er zijn productiebeperkende maatregelen (denk aan CO2, stikstofdepositie, PFAS) in overvloed. Tegelijkertijd is de begeleiding, informatievoorziening en financiële tegemoetkoming voor industriële bedrijven om duurzaam te innoveren, gering. Een andere uitdaging voor de industrie en de economie in het algemeen, is een gebrek aan grondstoffen, zoals kunststofgranulaat en verschillende staalsoorten. Een vrij acuut probleem dat niet snel binnen de eigen invloedsfeer op te lossen is. Bijvoorbeeld door de afhankelijkheid van de Nederlandse en Europese maakindustrie van grondstoffen uit het buitenland. Er is daarnaast ook een groot tekort aan componenten. Het forse tekort aan microchips zorgt hierbij inmiddels voor productievertragingen in diverse ketens. Denk aan consumentenelektronica, producten die we dagelijks in en rondom het huis gebruiken (home & living) en de automotive sector.38 Een andere uitdaging zijn de energieprijzen. De prijsontwikkeling en transitie-aanpak zijn niet te volgen, maar belasten ondernemers wel. Duidelijke scenario’s zijn niet voorhanden, waardoor kosten opgedreven worden. EFFECTEN CORONA De coronapandemie heeft veel impact gehad op de Nederlandse economie. Hoewel de economie sinds de uitbraak in maart 2020 daarna weer is opgeveerd, gaat het CPB ervan uit dat de omvang van de economie in 2025 4 % lager is dan voor het uitbreken van het coronavirus werd verwacht.39 De verwachting is ook dat de groei van de productiviteit negatief zal worden beïnvloed, voornamelijk door minder investeringen en innovatie-activiteiten.40 64 | 35. Van den Toren, J. P., De Kok, L., Bagir, E. (2021). Effecten van meer publiek-private samenwerking in het beroepsonderwijs. 36. Noodzaak tot duurzaam ondernemen in de industrie - ING - Kennis over de economie 37. Noodzaak tot duurzaam ondernemen in de industrie - ING - Kennis over de economie 38. Grondstoffenschaarste en supply chain disrupties - ING - Kennis over de economie 39. Centraal Planbureau (2020). Actualisatie verkenning middellange termijn 2022-2025. 40. Ministerie van EZK (2020). Visie op de toekomst van de industrie in Nederland, blz. 10.
65 Online Touch Home