werd door toneelspelers om een personage te verbeelden. Zo’n masker was van linnen of hout en had een grote opening voor de mond. Zo kon er doorheen toch helder de stem van de acteur klinken – en dat is precies de betekenis van per-sona: “doorheen-klinker”. Volgens Tertullianus zou God dus als het ware met drie “maskers” optreden: dat van de Vader, van de Zoon en van de heilige geest. Alle drie personages zijn eeuwig, almachtig, alwetend en staan tot elkaar niet in een hiërarchische verhouding, omdat er anders geen sprake zou kunnen zijn van één wezen. Het leerstuk van de drie-eenheid, een centraal leerstuk in het christelijk belijden, gaat goeddeels terug op het werk van Tertullianus. 3. Athanasius (295-373) De opvatting van Tertullianus is goeddeels terug te vinden en verder uitgewerkt in een belangrijk document: het Symbolum nicaenum. Het werd vastgesteld op 19 juni 325 te Nicea (thans het Turkse İznik) tijdens het eerste oecumenisch concilie. Dat concilie was bijeengeroepen door keizer Constantijn, bijgenaamd “de Grote”, met de bijbedoeling af te rekenen met de leer van Arius, een presbyter te Alexandrië. Want Arius en diens aanhangers waren Constantijn politiek onwelgevallig. Al vanaf het jaar 318 stelde Arius dat de Zoon, geschapen door de Vader, aan Hem ondergeschikt is, fundamenteel van Hem verschilt en als zodanig niet als God mag worden beschouwd. Volgens de synode sloeg hij daarmee de bodem onder de verlossing weg. Op last van keizer Constantijn werd daarom aan de geloofsbelijdenis de zinsnede toegevoegd: “geboren, niet geschapen, één in wezen (omoousion)4 met de Vader”. Overigens is het opvallend dat op dat eerste concilie nog niet duidelijk uitgesproken werd dat de heilige geest ook een goddelijke persoon was. De leer van de drie-eenheid van God is pas uitgekristalliseerd op het tweede oecumenisch concilie van Constantinopel (thans het Turkse Istanbul), gehouden in 381 op initiatief van keizer Theodosius. Daar werd de Niceense geloofsbelijdenis definitief bekrachtigd met 4 Deze term komt als zodanig niet in de Schrift voor! 8
9 Online Touch Home