Eeuwenoude pleisterplaatsen en posthuizen in Voorthuizen Door Gerjan Crebolder Sinds anderhalve eeuw staat Voorthuizen bekend als een bekende Veluwse toeristenplaats. Op enkele tientallen bungalowparken en campings werden in de zomermaanden, en nu in toenemende mate het gehele jaar door, vakantieweken en zelfs -maanden doorgebracht. Die bezoekers van Voorthuizen zijn veelal afkomstig uit een van de grote steden of juist van dichtbij. Bekend is het feit dat middenstanders uit de regio gedurende de weekenden wel ‘op vakantie’ willen maar aan de andere kant niet te ver van hun zaak. Zo’n bungalowpark met daarop een eigen huisje biedt dan ook uitkomst. Voordat er inderdaad sprake was dat Voorthuizen zich als toeristisch centrum kon presenteren was er natuurlijk geen sprake van verblijfsrecreatie met de daarmee verbonden horecagelegenheden en een daarop ingestelde middenstand. De belangrijke weg Amersfoort-Apeldoorn was, zeker vanaf het jaar 1809 waarin deze werd verhard, als het ware een levensader voor het dorp. Daaraan lagen, soms al veel langer, een aantal pleisterplaatsen of uitspanningen. Dat laatste woord geeft eigenlijk al de functie van die eeuwenoude horecagelegenheden aan; de paarden die een wagen of rijtuig trokken, werden uitgespannen, werden gevoerd en kregen te drinken. Soms werd er zelfs overnacht en werden de dieren op stal gezet. Posthuizen In Voorthuizen hadden in elk geval drie van die pleisterplaatsen nog een speciale extra functie. Ze dienden namelijk tevens als ‘posthuis’. Vanuit de richting Terschuur lagen er twee aan de linkerkant van de Hoofdstraat, verderop Apeldoornsestraat. Schuin tegenover de gereformeerde kerk stond vroeger het ‘Hamburger Posthuis’, later omgedoopt in ‘De Vergulde Wagen’. Even buiten het dorp stond het ‘Utrechts-Deventerse Posthuis’, nu huize ‘ZandHet ‘Hamburger Posthuys’ werd later ‘De Vergulde Wagen’ en maakte plaats voor een appartementengebouw bergen’. In het centrum stond rechts van de Hoofdstraat ‘De Moriaen’, later ‘Welgelegen’. De betekenis van de Voorthuizense halteplaatsen voor het postvervoer mag niet worden onderschat. Uit Amsterdam afkomstige poststukken bestemd voor bijvoorbeeld Deventer en Zutphen, maar ook voor steden verder weg, werden via de weg Amersfoort-Apeldoorn vervoerd. Voorthuizen was dé halteplaats voor postwagen op de route (Amsterdam) Naarden-Osnabrück (Hamburg), die al vanaf 1884 bestond en vanaf 1695 werd uitgevoerd door de postwagendienst van de familie Heshuysen en Compagnie. In het prachtig gerestaureerde huize ‘Zandbergen’ is nu een makelaarskantoor gevestigd Postmeesters De aan zo’n belangrijk posthuis verbonden autoriteit werd ‘postmeester’ genoemd en was meestal tevens de uitbater van de desbetreffende uitspanning. In Voorthuizen waren dat vroeger Hendrik van Ansen en Hendrik Wilbrink. 18 | VISIT VOORTHUIZEN magazine
19 Online Touch Home