30 31 Cases Uitgelicht Warmte- Koudebronnen (WKO) In 2018 is er voor Suitsupply, 2Amsterdam en de nieuwe toren van het WTC vergunning verleend voor het toepassen van een WKO. In totaal goed voor maximaal twee miljoen kuub grondwaterverplaatsing per jaar. Daarmee komt het totaal opgesteld vermogen in Zuidas op 40 megawatt, waarmee negentien miljoen kuub grondwater verplaatst mag worden per jaar. Voor deelgebieden Ravel en Vivaldi is een Masterplan WKO opgesteld door directie Zuidas gemeente Amsterdam. Dit plan wordt gebruikt om nieuwe initiatieven voor WKO zo in te passen, dat ook toekomstige aanvragen nog ingepast kunnen worden. Het Masterplan WKO voor Kenniskwartier heeft dit jaar een update gekregen om beter invulling te geven aan de WKO-behoefte van VU/ VUmc. Onder de grond van het nieuwe Universiteitsgebouw van de VU zijn 160 meter diep twee WKO-bronnen geslagen. In 2018 werden de bronnen nog opgeladen, dit wordt in 2019 voltooid. Na een jaar opladen functioneert het systeem zelfstandig, eventueel met hulp van bovengrondse installaties op piekmomenten. Foto: Too van Velzen Warmte en- Koude Opslag bij de VU 160 meter onder de grond van het Nieuwe Universiteitsgebouw van de VU zijn twee bronnen geslagen. Ze brengen de VU geen olie of gas, maar warmte en koude. Als ze opgeladen zijn tenminste. Dat duurt nog even. Het laden is al bezig maar pas volgend jaar voltooid. Dan zitten de bronnen vol met warmte en koude. Gek genoeg hebben de bronnen die temperaturen dan afgetapt van elkaar. Dat klinkt mysterieus en dat is het ook nog voor veel mensen, vertelt Rooske Gaal, energiecoördinator bij het Energie Coördinatie Centrum van de VU en het VUmc van Amsterdam UMC: ‘Het werkt ongeveer als een koelkast. Daar komt ook warmte vrij aan de achterkant. Die warmte wordt opgeslagen in de ondergrondse warmtebron als er tijdens de zomermaanden veel koelte naar boven moet. Precies andersom vult de koudebron in de grond zich ’s winters met de kou die vrijkomt als er warmte naar boven stroomt. Na een jaar opladen met hulp van boven, functioneert het systeem daarna zelfstandig. Eventueel met hulp van bovengrondse installaties op piekmomenten. Zonnepanelen De VU legde van 2004 tot 2006 al een warmte-koudeopslag aan onder het Opleidingsinstituut Zorg en Welzijn. Waarom nu pas deze tweede opslag? ‘De noodzaak om gasloos te zijn is pas heel recent ontstaan. Drie jaar geleden werden voor dat doel verschillende scenario’s bedacht.’ Zonnepanelen stonden er ook bij, maar die zijn altijd een deeloplossing: ‘Zelfs als wij ons hele dak vol leggen met zonnepanelen, kunnen we daarmee van alle energie die we nodig hebben maar acht procent zelf opwekken. Warmte-koudeopslag levert meer energie, maar de aanleg is behoorlijk ingewikkeld. Je moet in de diepte twee bronnen slaan en de systemen in het gebouw moeten er ook op worden aangepast. Er komen namelijk andere temperaturen uit de grond dan uit gasgestookte ketels en elektrische airco’s.’ Postzegeltje En dan moet je bij de aanleg van een warmte-koudeopslag ook nog goed om je heen kijken, helemaal in Zuidas. Verschillende reservoirs mogen niet te dicht bij elkaar liggen, anders kunnen ze warmte en koude naar elkaar lekken. ‘Daar moet je voor oppassen op dit kleine postzegeltje van Amsterdam’, zegt Rooske. Al die grootverbruikers in de buurt bieden ook een voordeel: ze kunnen warmte en koude uitwisselen. ‘Er kan een ringleiding worden aangelegd rondom de reservoirs. Om energiebehoeftes aan te vullen en externe bronnen te delen.’ Al in 2006 kregen O|2 en Acta een leiding om koude te tappen op dertig meter diepte uit de Nieuwe Meer. Gaal: ‘En waarschijnlijk kunnen we in de toekomst warmte halen uit afval.’ Klimaat- en verlichtingssysteem hoofkantoor Vesteda In het gebouw De Boel, waar tevens het hoofdkantoor van Vesteda is Crowdfunding zonneparken Nuon/Vattenfall heeft met crowdfunding door middel van obligaties de eerste stappen gezet om uiteindelijk drie gevestigd, zijn klimaatplafonds geplaatst die gebruikt worden om het kantoor te verwarmen en te koelen. Klimaatplafonds werken volgens het principe van radiatie en convectie. Hierdoor is minder energie nodig om het kantoor op de gewenste temperatuur te krijgen en te houden. Kantoorverlichting van De Boel bestaat uit TL5 en LEDverlichting. Daarnaast wordt het merendeel van de verlichting geschakeld met sensoren, waardoor de verlichting alleen aan gaat als er mensen aanwezig zijn. GVB investeert in groene stroom van eigen bodem Vanaf 1 januari 2019 is Nuon/Vattenfall de nieuwe energieleverancier van GVB. Dit is de uitkomst van het aanbestedingstraject dat GVB samen met Metro en Tram van de gemeente Amsterdam in mei 2018 is gestart. De looptijd van het contract is tien jaar en loopt tot en met eind december 2028. De groene stroom komt voor 100% uit eigen land. Daarnaast zal in samenwerking met Nuon/Vattenfall extra duurzame opwekcapaciteit worden gerealiseerd om in de energiebehoefte van GVB te voorzien. zonneparken te ontwikkelen bij drie bestaande elektriciteitscentrales, die van Velsen, Eemshaven en Amsterdam. Nog geen twee weken nadat klanten en niet-klanten zich in oktober 2018 konden inschrijven voor obligaties voor zonnepark Eemshaven, was het totale investeringsbedrag van twee miljoen euro al opgehaald. De capaciteit, met in totaal circa 27.000 zonnepanelen, is gesteld op circa 7,8 megawatt, genoeg om meer dan 2.500 huishoudens van energie te voorzien. Zuidas van het aardgas Tijdens het GBC Zuidas EnergieLab in oktober 2018 is de ambitie Zuidas van het aardgas gelanceerd. Vanuit gemeente Amsterdam directie Zuidas zijn al diverse maatregelen genomen om gefaseerd van het gas af te gaan. Samen met Alliander wordt gewerkt aan het in kaart brengen van de energiebehoefte van het gebied en de mogelijkheden om met nieuwe technieken en ontwikkelingen het energienetwerk te optimaliseren. Roland de Vlam, voorzitter van GBC Zuidas en advocaat bij Loyens & Loeff wil zich hard maken om ook de bestaande bouw van het gas te krijgen. VU en WTC geven al concreet invulling aan deze ambitie. GBC Zuidas gaat samen met haar participanten aan de slag om een masterplan te ontwikkelen om deze ambitie tot uitvoering te brengen. Foto: GBC Zuidas Duurzaamheidsverslag Zuidas 2018
18 Online Touch Home