2 Kolofon “Grutte Gelf” is it doarpsblêd fan en foar Surhuzum Fiifentritichste jiergong, nûmer 3, 26 july 2022 Redaksje: Djoeke Postma-de Jong, Bonhommestrjitte 2, till. 351767 Meindert Brouwer, De Iennen 8, till. 352201 Auke Elzinga, Bonhommestrjitte 9, till. 365144 Beitske Tjeerdsma-de Vries, Pûsterwei 8 Kornelis van Dekken, till. 0513-684467 Kopij-adres: Grutte Gelf p/a Bonhommestrjitte 2 9283 VC Surhuizum E-mail: redactie@gruttegelf.nl Website: www.gruttegelf.nl Utjefte: Fjouwerwykliks Oplage: 480 stiks IBAN: NL27 RABO 0304 2716 91 De redaksje behâldt har it rjocht foar om ynlevere kopij te wegerjen of mooglik yn te koartsjen. Besoarging: Fam. Mulder, H.J. v.d. Veenstrjitte 1 T. Linker-IJtsma, till. 351663 Joop en Djoeke Postma, till. 351767
3 Zomer De zomer van 2022 staat voor de deur. Of ja, voor de deur?. Het voelt alsof deze er allang is! Jeetje wat is het soms warm deze dagen. De ijsblokjes zijn al uit alle supermarkten verdwenen, samen met de waterijsjes en zonnebrillen. Maar de sfeer is er wel, mensen om ons heen zien er eenmaal vrolijker uit met een korte broek! Wat hebben we lang op deze tijd moeten wachten. Na alle regendagen en winterjassen zijn we eindelijk aangekomen bij die mooie zomerdagen. Ach, wat is het toch heerlijk om lekker weer buiten te gaan eten of de barbecue weer eindelijk aan te mogen zetten. Maar toch zitten er flinke nadelen vast aan de zomer. Die lieve insecten houden er namelijk ook van en we zien deze dan ook weer verschijnen aan onze eettafel. Met insecten bedoel ik niet alleen muggen, met insecten bedoel ik ook die vervelende grote bijen of wespen. Jeetje, wat heb ik daar een hekel aan! Zit je rustig lekker te genieten van het weer, zoemt weer opeens een gigantische bij langs je oor! Nou dan ben ik gelijk weer onrustig. “Blijf zitten, Hij doet niks”, zegt m’n man dan. Deze woorden vergeet ik ook nooit meer. Ooit deed ik inderdaad niks, en liet ik de bij gewoon zijn gang gaan. Sta ik letterlijk twee seconden later op en met mijn voet en al stond ik op een bij. Nu ik er over nadenk voel ik die pijn weer terug. Wat een hekel heb ik toch aan die beesten! Tijdens de zomervakantie niet je zonnebrandcrème vergeten! Je wilt niet je welverdiende zomer beginnen als een rode kreeft, De pijn die je er trouwens van krijgt is ook een flinke domper tijdens je vrije dagen. Ook is het nog eens superslecht voor je gezondheid... dus lieve mensen, ga insmeren! Maar jeetje, wat gaan we blij zijn wanneer we allemaal die zomervakantie krijgen. Want zeg nou eerlijk, iedereen heeft deze vakantie verdiend! Wij, als redactie, wensen jullie dan ook heel veel mooie zonnige dagen, en vooral; geniet! Wij hopen dat wij elkaar na de zomerstop weer in goede gezondheid mogen begroeten. Wij nemen ook even de nodige rust!
4
5 A night at... SOA Na een stille periode in de Pûs, was het eindelijk weer tijd voor SOA! Het rockfestival van Surhuizum. Vrijdag 24 juni was de eerst SOA-avond met het thema: “Rocknight”. Drie bands stonden er deze avond op het podium. Wij kwamen aan en werden ontvangen in een theaterachtige setting met een rode loper en liepen door de gordijnen. Als eerst act stond Blazuh op het podium, dit optreden hebben we zelf gemist. Toen wij aankwamen stond de band Wieke Rocks op het podium, zij brachten bekende rockcovers ten gehore. Hierna stond de Queen Legend tribute band uit Italië op het podium. Deze band wist het publiek meer naar het podium te trekken. Het was een mooi optreden en de band genoot er zelf zichtbaar ook erg van. De tweede SOA-dag was een hardrock dag, hier waren we zelf niet bij. Wij hebben genoten van een biertje, frisje en van het weerzien van oude bekenden dat maakte deze avond extra gezellig. Bedankt SOA-organisatie! De volgende ochtend tijdens mijn loopronde met de hond, lag er helemaal geen rommel op de aanlooproute en dat is een compliment waard! Beitske Tjeerdsma
6
7 Leerlingen JLS reiken cheque uit aan WNF De leerlingen van de leerlingenraad van Johannes Looijengaskoalle kwamen afgelopen jaar met het idee om verschillende inzamelingsacties te organiseren voor het Wereld Natuur Fonds. De kinderen hebben namelijk een groot hart voor dieren. Na een aantal brainstormsessies werd beslist dat ze geld in konden zamelen met behulp van een snoeppotactie, ‘Wie raadt het aantal snoepjes in de pot?’, cupcakes verkopen, flessen inzamelen en een heuse sponsorloop. Alle festiviteiten vonden plaats tijdens de Koningspelen op vrijdag 22 april. Na een lange tijd in spanning afwachten, was eindelijk de dag aangebroken dat het opgehaalde bedrag bekend is gemaakt. De leerlingen van de JLS hebben 2200 euro opgehaald voor het WNF. Een knappe prestatie voor een relatief kleine school. Twee medewerkers van het WNF mochten de cheque in ontvangst nemen. Als blijk van waardering hebben zij nog interessante voorlichting gegeven aan de leerlingen.
8
9 ‘Meneer van Doezum’ heeft twee nominaties op zak De verkiezing voor de Filmleraar van het Jaar 2022 is los! De zeven genomineerde filmleraren uit alle uithoeken van het land zijn bekend, van Vlissingen tot Buitenpost. Daar, in Buitenpost, werkt Hendrik Atze van Doezum, de filmleraar uit Surhuizum (is nieuw komen wonen op de Bonhommestrjitte) die namens het Noorden en het CSG Lauwers College ten strijde trekt voor de landelijke titel. Daarnaast is hij in de running voor Geschiedenisdocent van het jaar. Dit is een samenwerking van NTR en het Nationaal Archief. Dit is wat de jury over deze bevlogen geschiedenisdocent schreef: ‘Hendrik Atze brengt geschiedenis tot leven door te starten bij de leerlingen en het hier en nu en door authentiek foto- en filmmateriaal te gebruiken. Op deze manier kunnen leerlingen zich verplaatsen in andere tijden en personen. Hendrik Atze is een echte verhalenverteller, speels, grappig en vol vuur. Zijn goed bekeken YouTube-kanaal, met persoonlijke vlogs, is een aanrader voor alle geschiedenisdocenten in Nederland.’ Hendrik Atze is naast docent geschiedenis ook leraar godsdienst. Dertien jaar geleden had hij als brugklasleerling nooit gedacht dat hij later voor de klas in hetzelfde gebouw zou staan. “Zelf was ik altijd een fanatieke filmkijker. Eigenlijk is het filmen uit nood ontstaan toen we tijdens de coronaperiode online les moesten geven. Toen besloot ik met mijn telefoon korte vlogs te maken die
10
11 inspeelden op de huidige tijd. Mijn eerste vlog ging over de astronauten van de Appollo 11 die in quarantaine moesten vanwege een eventueel maanvirus. Bij het maken hiervan ben ik geïnspireerd door de bekende youtuber Casey Neistat.” Het was voor Hendrik even wennen om zelf in beeld te zijn, maar door de pakkende en persoonlijke aanpak sloegen de filmpjes enorm aan bij zijn leerlingen. Ook ouders gaven hem complimenten vanwege zijn originele aanpak. Het is nu tot 16 november afwachten of hij beide prijzen in de wacht zal slepen. Verder uitkleden van Openbaar vervoer in Achtkarspelen Naar aanleiding van berichten over het verder versoberen van het busvervoer in Achtkarspelen heeft de CDA fractie schriftelijke vragen gesteld aan het college. Na de zomer zal Lijn 12 (Buitenpost-Augustinusga-Surhuizum-Drachten) buiten de spits niet meer door diverse dorpen rijden. Daarnaast zal Lijn 13 (Surhuisterveen-Leeuwarden) zijn rechtstreekse verbinding met Leeuwarden verliezen en zal er altijd overgestapt moeten worden op Quatrebras of Veenwouden. De CDA fractie maakt zich grote zorgen over al weer een nieuwe versobering. Twee jaar gelden werd Buitenpost geconfronteerd met het bericht dat Veenwouden de stop op de extra sneltrein kreeg toegewezen en niet Buitenpost ondanks dat Buitenpost meer instappers heeft. Het lijkt wel of er een nieuwe stap wordt gezet door Lijn 13 te laten eindigen in Veenwouden en op termijn Veenwouden “kunstmatig” meer instappers heeft dan Buitenpost. Wat zal dit op termijn betekenen voor station Buitenpost. Wordt Buitenpost het nieuwe Visvliet? Het lijkt wel of er door de provincie doelbewust wordt aangedrongen op het minder aantrekkelijk maken van Achtkarspelen als woon gemeente en inwoners worden gedwongen om naar uitbreidingsplannen in bijvoorbeeld Leeuwarden te verhuizen De CDA fractie heeft al eerder aangegeven dat de krimp kunstmatig gecreëerd wordt en roept het college dan ook op om niet aan deze versobering mee te werken en in te zetten op juist het versterken van het openbaar vervoer in Achtkarspelen. CDA Achtkarspelen Jacob Zwaagstra
12
13 JLS in top 6 Friese basisscholen Vrijdag 1 juli was er op de Johannes Looijengaskoalle alle reden voor een feestje. De school had namelijk de beoordeling ‘Goed’ gekregen van de Onderwijsinspectie. Een waardering die niet alleen wordt gegeven voor het kwalitatief goede onderwijs, maar ook voor de extra (eigen) ambities die de school op een goed niveau heeft waargemaakt. Zo heeft de onderwijsinspectie het lesgeven van de leerkrachten, de Kwaliteitszorg, het Onderwijsaanbod, de Veiligheid en het Schoolklimaat en de Onderwijscultuur op de JLS met een ‘Goed’ beoordeeld. De school mag dit predicaat de komende vier jaar verder uitdragen. Een verdiende blijk van waardering voor de leerlingen, hun ouders en deze ‘jonge ploeg’ leerkrachten. Het motto van het team van de JLS is dan ook: ‘Samen elke dag een beetje beter!’. Kerkcafé in “ it Gebou” Op zondag 4 september is er weer kerkcafé van 15.30 -17.30 uur in het gebouw bij de Doarpstsjerke. Een gezellig samen zijn voor iedereen uit het dorp, jong en oud! Je bent van harte welkom! Oan’t sjen! Evangelisatiecomissie PKN Surhuizum
14
15 Skûtelbank In memoriam Hylke Algra De Dellen 26C Surhuisterveen Overleden 27 juni 2022 Leeftijd 85 jaar Pier Plantinga Suderheawei 4 Overleden 8 juli 2022 Leeftijd 81 jaar Verhuisd : Na 40 jaar genoegelijk in de Mieden gewoond te hebben, heb ik de Koaiwei verlaten om in Surhuisterveen te gaan wonen. Begin juli ben ik verhuisd naar de Vierhuisterweg 26j, 9231 AR. Groet, Reins van der Meer-Bakker Berichten voor de Skûtelbank kunt u mailen naar: redactie@gruttegelf.nl
16
17 Slagge! Teake is slagge foar ‘bedrijfsleider dierverzorger’! Felisitaasjes fan heit, mem en Cor Tanja 50 jaar Tanja Postma-Wassink, Pûsterwei 12, vierde 9 juli haar 50ste verjaardag.
18
19 Zoek (de zes verschillen) plaatje (Oplossing: zie pagina 37)
20
21 Nachtvlinder Het was vorig jaar voorjaar (2021) toen collega-boerin Connie tegen me zei: “BIMAG, nacht- en dagvlindertellingen, dat lijkt me net iets voor jou?!”. Ze vertelde over Boeren Insecten Meetgroep Agrarische Gebieden, afgekort BIMAG, dat was ontstaan om meer te weten te komen over nachtvlinders in agrarische gebieden. Tot dusver was er alleen in natuurgebieden metingen gedaan en nog weinig bekend over agrarische gebieden. Dat er in elzensingels veel insecten zitten was voor ons wel duidelijk. Maar met BIMAG zou dit dan óók een keer gemeten worden en meten is weten. Nu ben ik altijd nieuwsgierig geweest naar wat er op en rond de boerderij en het land zweeft en ook altijd wel in voor iets nieuws. Impulsief als ik ben, gaf ik meteen het groene licht. Bovendien kon ik na een moeilijke periode ook wel wat afleiding gebruiken dus: “Doe maar”. Mijn eerste echte obstakel was de volgende ochtend, toen mijn man me vroeg wakker maakte, met een grote grijns op zijn gezicht. “Jíj wilde nachtvlinders tellen” en tikte op mijn neus. Ik moest nu met de kippen van stok, net als hij, terwijl ik altijd een avondmens ben geweest. Er was die ochtend nog een nadeel: Het was een erg koude ochtend, 6 graden, niet een temperatuur waarop veel nachtvlinders vliegen, zoals ze me vanuit de BIMAG app hadden verteld. Ik had dan ook maar 1 doel: Hoe kom ik zo snel mogelijk mijn bed weer in!!! De eerste emmer op het erf lag overhoop en het led-licht was niet meer te zien. Ik verdacht meteen de kat, die had dat paarse ledlicht vast aangezien voor een aliën en zou vast de emmer zijn aangevallen. Vast... Zoals je kon verwachten zat er geen nachtvlinder in. De tweede emmer bij de elzensingel zaten 2 nun-vlinders in. Best wel 2 mooie motten om te zien, maar m’n bed had een enorme aantrekkingskracht en ik had ze de week daarvoor ook al gezien. Hup, foto’s maken en ik liep versneld door naar de emmer die stond in open grasland... Daar aangekomen keek ik onder in de emmer naar iets wat leek op een stukje snoeihout. Nog de slaap uit mijn ogen wrijvend, duurde het even voordat ik doorhad dat het toch écht een nachtvlinder moest zijn. WOW... Ik wist niet wat ik zag... Een sierlijk, in ruste zijnde giga groot insect, die op een voor mij miraculeuze wijze in mijn emmer zat. Ik heb hem aan alle kanten bekeken, helemaal onder de indruk van zijn sierlijkheid en grootte, zo’n 8 cm. Uiteindelijk moest ik hem van de eierdoos af krijgen. Ik durfde hem niet aan te raken, bang als ik was dat hij snel griezelig weg zou rennen, net als een spin. Maar dat bleek niet het
22
23 geval. Dit sierlijke wezen zat met de pootjes goed vast aan de eier-doos, en was ook niet van plan weg te vliegen. Dat deze vlinder, net als ik een kwartier geleden, nu uit zijn rust werd gehaald, kon ik toen niet bedenken. Ik schudde dus de eierdoos nog wat heftiger heen en weer. En precies toen..., precies daar... ontstond mijn fascinatie, zeg maar verslaving voor nachtvlinders. Vanachter de vleugels werden zijn achtervleugels zichtbaar en twee knalrode ogen keken me aan. Met verbijstering keek ik naar zoiets moois. Ik had hier dus ook nog eens te maken met een kameleonvlinder. Zijn camouflagepak verdween als hij zich niet meer bedreigd voelde, maar ook dat kon ik op dat moment niet bedenken. Ik zat met verbazing naar dit fenomeen, deze schoonheid der natuur te kijken. Tientallen foto’s heb ik gemaakt, van onder, boven, van opzij, in rust en in zijn angst of boosheid met de rode ogen die dan tevoorschijn kwamen. In al mijn verwondering liep ik daarna meteen door naar de melkstal, naar mijn nog steeds grijnzende melker. Met ogen als schoteltjes en mijn vinger naar hem wijzend, stem verheffend om boven het zeurende yoga-geluid van de melkmachine uit te komen: “Nu moet jíj eens kijken wat ík gevangen heb”. ik liet hem de vele foto’s zien die ik gemaakt had. Ook Henk was onder de indruk van wat hij zag.
24
25 Hoe lang mijn onderonsje met deze vlinder geduurd heeft weet ik niet meer. Ik ging daarna mijn bed weer in, maar bleef geërgerd maar naar het plafond staren... weg nachtrust... ...veel te veel adrenaline gehad... Nu zijn we een dik jaar verder. Wij kunnen iedereen vertellen dat we veel biodiversiteit in en rond ons erf hebben en ook in het land. Ik heb al meer dan 200 soorten nachtvlinders hier geteld. Samen met de vlinderstichting krijg ik steeds meer kennis, ook van waardplanten. Zo weet ik nu bijvoorbeeld dat de brandnetel een waardplant is voor veel soorten vlinders. De kleine vos, een dagvlinder, komt hier dan ook veel voor. Waar ik vroeger vond dat een tuin er precies en netjes uit moest zien, zorg ik nu dat er plekken zijn waar we de natuur meer hun gang laten gaan, meer rommelige plekken. Juist op boerenerven is genoeg ruimte om goede voorwaarden te scheppen voor insecten en dus ook nachtvlinders. Nu waren we altijd wel op de natuur gericht, maar we zijn ons er nóg meer bewust van geworden. Ik heb geen probleem meer om op te staan bij het krieken van de dag, genietend van de opkomende zon, de kakofonie van vogels die vooral ’s ochtends fluiten, genietend van ons mooie landschap. En... elke keer weer benieuwd en nieuwsgierig welke kadootjes er in de led-emmers zitten. En dit allemaal begon met die éne nachtvlinder... Natuurlijk weet ik intussen wel de naam van deze nachtvlinder: ‘de Pauwoogpijlstaart’. Jannie van der Veen-de Vries
26
27
28
29 Filmpremière groep 8 op de JLS Maandag 11 juli hadden de kinderen van groep 8 van de JLS een afscheidsavond om nooit te vergeten. Na een periode van hard werken aan een afscheidsfilm was daar dan eindelijk de grote première. Onder gezelschap van de ouders van de kinderen en alle leerkrachten van de JLS werd de film voor het eerst vertoond. En bij een echte film première hoort natuurlijk nette kleding, een rode loper en champagne. Het was een fantastisch afscheid waar nog lang over nagepraat zal worden. Alle kinderen veel succes en plezier op het voortgezet onderwijs gewenst! Hulp gezocht bij Veilig Verkeer Nederland activiteiten In en rondom Surhuizum doen wij als vrijwilligers van de lokale Veilig Verkeer Nederland afdeling verschillende activiteiten. Denk hierbij aan voorlichtingen op scholen over de veilige fiets, fietskeuringen en helpen bij het jaarlijkse Verkeersexamen in Surhuisterveen. Wij zijn opzoek naar versterking van ons lokale vrijwilligersteam. Dit najaar gaan we bijvoorbeeld fietsen van de kinderen controleren, zodat ze in de donkere dagen weer veilig op pad kunnen gaan. Lijkt het je leuk om af en toe aan te sluiten bij een activiteit voor verkeersveiligheid in de buurt? Stuur een mailtje naar Sanne via steunpuntnoord@vvn.nl.
30
31 JLS neemt afscheid van juf Nynke Na 10 jaar werkzaam te zijn geweest op Johannes Looijengaskoalle, vond juf Nynke het tijd voor een nieuwe uitdaging. Juf Nynke zet op een andere school van stichting Noventa haar loopbaan voort. In de afgelopen jaren is juf Nynke breed inzetbaar geweest. Alle groepen heeft ze onder haar hoede gehad. Juf Nynke werd vrijdag 8 juli door de leerlingen en haar collega’s verrast met een feestelijke afscheidsdag. Alle groepen hadden een cadeautje gemaakt en er werden speciaal voor juf prachtige optredens verzorgd. Op het einde van de dag werd juf Nynke (met een speciaal voor haar geschreven lied) toegezongen door kinderen, ouders en collega’s. ’s Avonds werd de juf nog getrakteerd op een heerlijk etentje met haar team. Juf Nynke kan terugkijken op een heel mooie tijd en een super feestelijk afscheid.
32
33
34 Bijzondere berichten uit de media Wild zwijn verwoest schoonheidssalon KRAKAU - Een volwassen wild zwijn is zaterdag een schoonheidssalon in de Zuid-Poolse stad Krakau binnengewandeld. Het personeel en de klanten vluchtten direct en sloegen de deur van de winkel in de stad achter zich dicht. Het dier richtte vervolgens een ravage aan in de schoonheidssalon. Opgetrommelde brandweermannen wisten het beest te vangen. Grutte Gelf seit... It is by de wylde barchen om’t ôf...
35 Grutte Gelf woordzoeker Zoek het woord bij het bijzondere bericht uit de media
36 Voeren naar Verhogen Het adres voor: • • • • • • Silo-King- inkuilmiddel Spirit Lacation- antibioticavrije melkproductie Joint FX- vor soepel paarden Clino- toxinebinder Legmeel- voor hele lekkere eieren SchelpenkalkpH regulatie mosbestrijder in uw gazon genetische potentie van de levensduur, mindering van antibiotica gebruik, minder milieuverliezen, klimaatvriendelijker boeren, maar ook... een hoger rendement van uw eigen bedrijf. It Langpaed 2 9283 TD Surhuizum 0653 488 649 www.micronutritions.com Wilt u ook adverteren in de Grutte Gelf? Mail dan naar redactie@gruttegelf.nl voor meer informatie.
37 Uit de oude doos Jelle de Vries Oplossing zoek de verschillen
38 Servicerubriek Alarmnummers Politie, buurtagent Hendrik de Haan, tel. 0900-8844 Misdaad Anoniem, tel. 0800-7000 Alarmnummer, tel. 112 Dorpsbibliotheek Surhuizum Openingstijden: dinsdagochtend van 10.00-12.00 uur en iedere eerste donderdag van de maand van 19.00-20.00 uur. Klachten openbare ruimte Geeft het door aan de gemeente Achtkarspelen via Fixi, www.fixi.nl/8ktd, email: gemeente@achtkarspelen.nl of tel. 140511. Plaatselijk Belang Klaas Pool, voorzitter Abdoul van der Meer, secretaris, email pbsurhuzum@surhuzum.nl Gerrit de Jong, penningmeester Aafke Rijpma Treja Boersma MFC De Delfeart Marten Kloosterman, secretaris Baukje Boekema, waarn. voorz. en penningmeester Jan Rodenhuis Dennis Kolthof Sjoerd Kooistra Informatie, vragen en reserveringen: info@delfeartsurhuizum.nl Iedere dinsdagavond om 19.30 uur schilderclub in ‘De Delfeart’. Iedere donderdag om 9.30 uur gezellige koffieochtend in ‘De Delfeart’. Begrafenisvereniging “De Laatste Eer” Voorzitter Jurjen Dijkstra, onderhoud begraafplaats, tel. 351872, info@de-laatste-eer-surhuizum.nl. Uitvaartverzorgster: Hiltsje van der Brug, tel. 06-10542628. Kijk voor meer informatie op www.surhuzum.nl/verenigingen
39 Wurklist 24 t/m 28 augustus 27 augustus 28 augustus 3 september 4 september 10 september 18 september 13.30-17.00 uur 15.00 uur Spulwike Surhuzum 2022 op it Mienskipsfjild. Bekijk het hele programma op http:// www.gruttegelf.nl/spulwike Tsjerkepaad. De Doarpstsjerke en toren zijn open voor belangstellenden. Tentdienst met gospelband Sjem op it Mienskipsfjild. 80 jarige jubileum kv. DTS op sportpark Woudlust. 15.30-17.30 uur 13.30-17.00 uur va. 9.45 uur Kerkcafé in It Gebou. Tsjerkepaad. De Doarpstsjerke en toren zijn open voor belangstellenden. Startdienst in It Gebou. Spreuk van de maand “Wat elke zomer is gebleken, is dat het warm was met de winter vergeleken” Oplossing Grutte Gelf woordzoeker Antwoord: zomer Kopijsluiting Nieuwe kopij kunt u tot maandag 5 september 2022 inleveren bij: Djoeke Postma-de Jong, Bonhommestrjitte 2 (zie ook kolofon) of telefonisch doorgeven op nummer 351767 of mailen naar: redactie@gruttegelf.nl óók online op www.gruttegelf.nl
1 Online Touch