reformatie moest nog doorbreken in Nederland. En toen dat was afgelopen had Nederland te maken met de koningskerk die al het gezag wilde, waardoor er geen godsdienstvrijheid was. 1816 was hierin een berucht jaar. We hebben er veel over geschreven. Daarom moest er een nieuwe reformatie komen, die de regressie werd genoemd, of de wederkeer. Eigenlijk was de reformatie van 1517 al de regressie, als de terugkeer naar de Israelitische soberheid, en dit was geworden tot een Duitse soberheid. De opstand tegen de koningskerk kwam in 1834, wat de afscheiding en de wederkeer, oftewel de regressie werd genoemd. Dit was een terugkeer tot de betere leer van Calvijn, maar helaas vaak ook tot de slechtere leer van Calvijn. Ook was het een terugkeer tot de Dordtse leerregels en de Heidelbergse catechismus, om zo los te komen van al te losbandige vrijzinnigheid, zo goed en kwaad als dat ging. De jaren 1800 zijn dus belangrijk voor de regressieve kerkgeschiedenis. Uit de afscheiding van 1834 kwamen ook de gemeenten onder ‘t kruis voort, de kruisgemeenten. Hieruit kwamen dus de kruispredikanten voort. Een medewerker schreef over de absolute noodzaak van de regressie, het kennen en bestuderen van de geschiedenis : ‘Mensen zitten gevangen in het mobiel gebeuren. Ze komen er maar goed vanaf, denken ze met hun onzin argumenten, maar ze zouden er best wat meer onderzoek naar mogen doen, want erg diepzinnig zijn hun argumenten niet, en dan hebben we het nog niet eens over de geestelijke argumenten, en ook niet over het verslavings en zombiegedrag van mobiel gebruik. Vaak wijzen we op het belang van de geschiedenis omdat daar de antwoorden liggen. En dan niet alleen als het gaat over bijv. een onderwerp als de hel waarbij de geschiedenis laat zien hoe de ideeën daarover zich ontwikkeld hebben en waar de wortels liggen maar het gaat echt over zoveel meer. We hebben het er al vaker over gehad over het belang van de geschiedenis. De lessen voor vandaag en voor de toekomst liggen in het verleden. De geschiedenis herhaalt zichzelf (in verschillende variaties en met kleine wijzigingen) en dat is iets wat filosofen en geschiedkundigen al opviel zelfs meer dan 2000 jaar geleden. Willen we de lessen leren die in het verleden liggen en willen we de grote schatten aan kennis en informatie die ons aangereikt worden die in het verleden liggen ter harte nemen of paniekerig in de
268 Online Touch Home