sterke overheid Voor zo’n overheid is het nodig om van elkaar te leren. ‘Nu zie je bijvoorbeeld dat gemeenten veel beleidsvrijheid hebben, waardoor sommige dingen op 355 manieren worden georganiseerd’, zegt Patrick. ‘Terwijl bijvoorbeeld het lenen van een rolstoel in Limburg hetzelfde is als bij ons in Haarlem. Ik zie daar in de komende jaren ruimte voor verbetering. Al was het maar omdat we het simpelweg niet kunnen betalen om alles op onze eigen manier in te richten.’ Bas en Patrick steken er veel energie in om hun visie op digitalisering zo goed mogelijk te laten landen in de Haarlemse praktijk én in hun gesprekken met andere gemeenten. Bas: ‘We moeten wel. Over vijf jaar wordt 50 procent van ons bruto binnenlands product bepaald door digitalisering. Ik zie een noodzaak om hier volop in te investeren.’ geen big bang En dat vraagt dus om een slimme strategie, zegt Patrick. ‘De slag naar een digitaal goed uitgeruste gemeente is er een van de lange adem en de juiste stappen. Wij steken veel effort in het wegnemen van de angst voor digitalisering bij onze leiding. Het besef moet indalen dat ‘zo hebben we het altijd gedaan’ geen argument is. Daarnaast oefenen wij veel in het klein. Juist vanwege de complexiteit die we in dit werk tegenkomen. Het helpt als we de dingen gefaseerd doen. Big bangs geven onrust, dat vermijden we liever. En wat heel belangrijk is: de juiste mensen betrekken. Zowel mensen van buiten als van binnen de organisatie.’ In het ideale plaatje van Patrick en Bas heeft de overheid zelf de regie op digitalisering en werkt zij daarvoor nauw samen met partijen 20 | de overheid moet haar burgers weer gaan zien in de stad, waaronder de burger. ‘Volgens ons bestaat het nieuwe ambtenaarschap uit het benutten van het externe netwerk. Een goede ambtenaar weet dat de kennis bij de ander ligt. Maak gebruik van het sociaal kapitaal in de stad. Simpel voorbeeld: wij nodigden een paar jaar geleden een aantal ICT-studenten bij ons uit voor een broodje, vlak voor hun afstuderen. Wat bleek? In hun opleiding komt de rol van ICT bij de overheid helemaal niet aan bod. Terwijl hier waanzinnig veel mogelijkheden liggen. Twee van die studenten werken hier inmiddels.’ Bas en Patrick zijn zichtbaar enthousiast over de manier waarop ze digitalisering in Haarlem bij de beleidsmakers op de agenda hebben gekregen. ‘We hebben de eerste vijf cases gepresenteerd, maar we hebben nog veel meer in petto’, lacht Patrick. Bas voegt daaraan toe: ‘Het proces om tot deze cases te komen is bovendien heel leerzaam en interessant. We zijn organisatiebreed op zoek gegaan naar mensen met een open mind, mensen die wel willen veranderen. Met die mensen zijn we, heel bottom-up, gaan brainstormen. Uiteindelijk waren er veel verschillende mensen betrokken, en kregen we de ruimte om binnen de kaders de randen op te zoeken. Dat leidde tot mooie dwarsverbanden. In een case over thuiswerken sloegen HR en facilitair de handen ineen. We zagen dat het veel energie geeft om samen die stappen te zetten. Wij gaan hier dus mee door. Als wij elk kwartaal mooie ideeën hebben die de gemeente Haarlem daadwerkelijk iets opleveren, dan krijgen we de rest van de organisatie wel met ons mee. Als het nodig is doen we dat net zo lang tot digitalisering geen vies woord meer is.’ • Dit interview is verschenen in december 2020
21 Online Touch Home