op één lijn 38 3e uitgave 2010 Chronische zorg bij ouderen Het belang van ZEN DOOR INGE DUIMEL, SENIOR ONDERZOEKER De vraag naar chronische zorg bij ouderen is significant en stijgend, in het bijzonder na een event waarvoor een opname nodig is. Ondanks dat ouderen veelvuldig gebruik maken van chronische zorg, worden zij meestal niet betrokken bij het besluitvormingsproces ten aanzien van de hen geboden zorg. Er wordt weinig rekening gehouden met de door ouderen gevraagde zorg terwijl de coördinatie tussen diverse zorginstanties voor verbetering vatbaar is. Omdat zorg nu vooral aanbodgericht is, komt de persoonlijke vraag van de cliënt onvoldoende aan bod. Aanwijzingen bestaan dat het gezamenlijk opstellen van een gepersonaliseerd zorgplan met ouderen met chronische zorgbehoeften enerzijds hun gezondheid significant verbetert (en kwaliteit van leven) en anderzijds behandelingskosten vermindert. Het heeft voordelen als patiënten het heft in eigen handen weten te nemen. Er zijn sterke aanwijzingen dat zelfmanagement een positief effect heeft op de effectiviteit van zorg, de motivatie bij de patiënt, therapietrouw, inzicht in het ziekteproces, participatie en kwaliteit van leven. Het stimuleren van zelfmanagement vraagt echter om een ander perspectief van zorgverleners bij het aanbieden van zorg. Een combinatie van medische en gedragsgerichte zorg moet chronisch zieke ouderen beter in staat stellen om de ziekte onder controle te houden met de mogelijkheden die ze nog hebben. In het huidige zorgaanbod voor ouderen staat het perspectief van de aanbieders van zorg centraal. Hierdoor wordt de zorg onvoldoende afgestemd op de behoeften én mogelijkheden van ouderen zelf. Daarnaast is het wenselijk om bij de toenemende vraag naar ouderenzorg en een beperkte zorgcapaciteit te zoeken naar mogelijkheden om de ouderenzorg toekomstbestendig te maken. Het ZENproject (gehonoreerd binnen de vierde ronde van het Nationaal Programma Ouderenzorg) betreft een onderzoek naar de implementatie en effecten van het Zelfmanagement – Empowerment – Netwerkprogramma (ZEN) in de regio Maastricht/Heuvelland. Het ZENprogramma is een op maat gemaakte patiëntgecentraliseerde interdisciplinaire interventie die primair zal toegepast worden bij 75plussers die opgenomen zijn in het ziekenhuis of herstelkliniek, en van wie bekend is dat zij binnen een korte periode naar de thuissituatie zullen terugkeren. Het doel van het ZENprogramma is drieledig: (1) tijdens opname achterhalen wat de oudere en/of diens mantelzorger(s) zelf wensen c.q. nodig denken te hebben met het oog op de terugkeer naar de zelfstandige woonsituatie, en het hierbij vervolgens stimuleren van het zelfmanagement om deze wensen te kunnen uiten en gewenste acties mede te initiëren; (2) het tijdig aanbieden van relevantie informatie gericht op de wensen, vragen en behoeften van de oudere en/of diens mantelzorger(s); (3) de zorg voor de ouderen uit de regio herontwerpen opdat hiermee op systematische wijze tegemoet wordt gekomen aan de behoeften en mogelijkheden van de ouderen zelf. Dit gebeurt met een individueel zorgplan (gebaseerd op het Britse ‘single assessment process for older people’), die leidend is voor het gezamenlijke aanbod van zorg door diverse zorgverleners, welke wordt gecoördineerd en eventueel wordt bijgesteld door ZENcoaches in samenspraak met de ouderen. Samenhangend met bovenstaande drie doelen wordt tevens beoogd de duur van de institutionele herstelzorg te verkorten, een verbetering van overdracht van zorg tussen verschillende locaties voor geriatrische zorg te bewerkstelligen, de samenwerking tussen zorgverleners te verbeteren en een sterke verbinding tussen zorg en welzijn te bewerkstelligen ten behoeve van socialisering en het voorkómen van eenzaamheid. Dit project resulteert in ouderenzorg die op systematische wijze wordt afgestemd op de behoeften en mogelijkheden van ouderen zelf. Meer info: inge.duimel@hag.unimaas.nl of 0433882985 13
14 Online Touch Home