op één lijn 44 3e uitgave 2012 Internationale uitwisseling ‘Dying involves many people’ DOOR HENDRIK JAN VUNDERINK, HUISARTS, REDACTIELID Tijdens het blok Chronische Zorg in jaar 2 van de huisartsopleiding kunnen aios gedurende 6 weken een stage lopen in een hospice in Surrey, Engeland. Het initiatief voor deze stages is voortgekomen uit de contacten die Yvonne van Leeuwen, oud-hoofd van de Huisartsopleiding, in het verleden daar heeft gelegd tijdens de stages en bijscholingen in de palliatieve zorg die zij daar op eigen initiatief in de jaren 80 en 90 volgde. En zo kunnen onze aios al sinds 2002 meelopen in het Woking and Sam Beare Hospice in Woking of in het Princess Alice Hospice in Esher. De inmiddels meer dan 50 aios die in de loop van deze 10 jaar naar Engeland gingen, keerden zonder uitzondering enthousiast terug, onder de indruk van wat ze meegemaakt, en vooral van wat ze geleerd hadden. Lees als illustratie daarvoor nog eens het verslag, dat aios Eva van Sebille over haar stage eerder dit jaar schreef in nr. 43 van uw lijfblad. Hoog tijd dus om de stagebegeleiders uit de twee hospices uit te nodigen voor een bezoek aan Maastricht, voor uitwisseling van ervaringen en ideeën, en vooral als dank voor hun enthousiasme en motivatie voor deze stages. Op woensdag 3 oktober namen 4 stafleden van elk hospice het vliegtuig van Heathrow naar Düsseldorf om op tijd te zijn voor de Invitational Conference ’s middags in hotel l’Empereur in Maastricht. Uitgenodigd waren onder andere alle aios die ooit de hospicestage volgden. Vele daarvan waren aanwezig, zodat het tevens een soort reünie werd. Naar aanleiding van dubbelpresentaties door steeds een staflid uit Engeland en een staflid of ex-aios uit Nederland werd gediscussieerd over de rol van de huisarts bij palliatieve en terminale zorg, scholing in palliatieve zorg en unieke kwaliteiten van palliatieve zorg in beide landen. Natuurlijk kwam de rol van euthanasie daarbij ook ter sprake: een heikel onderwerp in Engeland, dat daar eigenlijk taboe is, zeker na de activiteiten van collega Harold Shipman, ‘Dr. Death’, die tot 1998 minstens 200 van zijn patiënten de dood in spoot. Opvallend, en voor ons ook verrassend, was, dat de Engelse gasten heel open aan de discussie deelnamen, en duidelijk respect hadden voor de zorgvuldige manier waarop in Nederland, en zeker door Nederlandse 24 huisartsen, met euthanasie wordt omgegaan, als onderdeel van het geheel van terminale zorg. De volgende dag nam Yvonne van Leeuwen de helft van de gasten mee voor een bezoek aan hospice Mantelhof in Heerlen, de andere helft ging met Hendrik Jan Vunderink naar hospice Trajectum in Maastricht. Waar de Engelse hospices veel grootschaliger zijn, en de zorg geleverd wordt onder leiding van een specialist Palliatieve Geneeskunde, waren de Engelsen gefascineerd door de ‘small, homely units with a minimum of ‘clinical’ care and an emphasis on quality of life’. Dat de eigen huisarts ook voor zijn patiënten in het hospice een belangrijke rol houdt, was een groot (en volgens enkelen jaloersmakend) verschil met de situatie in Engeland, waar de huisarts de palliatieve zorg uit handen heeft gegeven. Dat is één van de nadelige effecten van het Engelse beloningssysteem voor huisartsen: Payment-for-Performance, waarbij je voor palliatieve zorg 3 waardepunten verzamelt, en bijvoorbeeld voor hypertensiebehandeling 69. De vraag: ‘wat schuift het’ is dus voor Engelse collega’s snel bepalend voor hun keuzes in de zorgverlening. ’s Middags was er een symposium georganiseerd voor alle aios en stafleden van de Huisartsopleiding Maastricht in Hotel Van der Valk in Urmond. De eerste voordracht werd gehouden door Amanda Free, Engelse huisarts met special interest in palliative care, soort kaderhuisarts dus. Onderwerp was de samenwerking tussen huisarts en hospice in Engeland. Die is in de laatste decennia inderdaad fors afgenomen, mede doordat de Engelse huisarts zijn expertise niet op peil heeft gehouden. Vervolgens hield dr. John Omany, specialist palliatieve geneeskunde en stagebegeleider van onze aios in Woking, een pakkend relaas over de omgang met de familie van de terminale patiënt. Hij hield de aios boeiende communicatiespiegels voor die veel reacties vanuit de zaal opriepen. Merijn Godefrooij, aios en ex-hospiceganger, vertelde ons, wat hij meenam van zijn 6 weken stage. Om te beginnen de aparte communicatievormen daar: als een Engelsman zegt: ‘with the greatest respect’, bedoelt hij: ‘you’re insane’, maar jij begrijpt: ‘hij luistert naar me’. Desondanks bleek uit zijn verhaal, dat we in Nederland nog veel kunnen opsteken van de Engelse verworvenheden in palliatieve geneeskunde.
25 Online Touch Home