op één lijn 51 1 e uitgave 2015 Tweedaagse huisartsopleiders Komt een vrouw bij de dokter… DOOR MARIEKE KOOLS, STAFLID HUISARTSOPLEIDING …en dat is anders dan wanneer een man bij de dokter komt. Zowel qua klachten en de presentatie van die klachten, als de verwachtingen van en naar de huisarts. ‘Gendersensitief werken in de opleidingspraktijk’ was het thema van de tweedaagse training van onze huisartsopleiders. In de Kapellerput in Heeze, inmiddels een vertrouwde locatie voor onze jaarlijkse Tweedaagse. Dit keer streken we er neer met 110 opleiders en 28 leden van de staf, voor wederom intensieve, interessante en zeker ook gezellige dagen. Prof. Toine Lagro-Janssen, huisarts en goeroe op het gebied van sekse specifieke geneeskunde en gendersensitiviteit, deed de plenaire aftrap. Als de koffie ons nog niet goed wakker had gemaakt, dan deed haar quiz dit wel: menige zekerheid moest bijgesteld of zelfs radicaal overboord gezet worden. Naarmate de vragen volgden, durfden steeds minder mensen hun hand op te steken of ze een stelling ‘juist’ of ‘onjuist’ achtten en er werd druk gespeculeerd over details van iedere stelling. ‘Hebben vrouwen van 35 jaar en ouder, die de pil gebruiken en daarbij roken, twee keer zoveel kans op een hartinfarct? Of is dat iets meer?’ Uit de reacties in de zaal bleek dat slechts weinigen hadden gedacht dat dat 50 keer meer was. Pijngrens Als medisch-inhoudelijke leek, maar privé redelijk ‘ervaringsdeskundig’, dacht ik te weten dat mannen een behoorlijk lagere pijngrens hebben dan vrouwen. Maar nee, het omgekeerde bleek het geval! In de zaal brak discussie los over hoe het kwam dat men (vrouwen én mannen) dit vaak andersom ervaren. Lag het antwoord in psychosociale verschillen in beleving en zelfzorg? En inderdaad: mannen zorgen beter voor zichzelf dan vrouwen, die vaker het welzijn van de ander centraal stellen. Naast de nodige hilariteit, bleek uit de plenaire vragen en discussies, dat men er zin in had. Met de nadrukkelijke waarschuwing van Toine in ons achterhoofd, dat je bij dit onderwerp steeds moet waken voor stereotypering op individueel niveau, gingen we uiteen in kleine groepjes voor de workshops. De tweede dag stond in het teken van gendersensitiviteit in het opleiderschap: hoe presenteren mannelijke en vrouwelijke aios hun leervraag en waar zitten de valkuilen van de vrouwelijke en mannelijke opleider? In leergesprekken met echte aios gingen opleiders aan de slag. In een persoonsgericht leergesprek van nog geen half uur, werden overtuigingen, normen en waarden en deels de onderliggende identiteit blootgelegd; indrukwekkend! Drie uur vlogen om en ik was niet de enige die met een hoofd vol indrukken en voornemens de workshop uit kwam. Om vervolgens na een heerlijke lunch en de jaarvergadering van de opleidersvereniging, de tweedaagse af te sluiten in een docentenoverleg over de aios, waar het uiteindelijk allemaal om draait. Aan ons, staf en opleiders, nu de uitdagende taak om gevoelig te zijn voor genderspecifieke thema’s bij onze mannelijke en vrouwelijke aios. Wordt vervolgd! Gender en socialisatie In twee aparte rondes werd met professionele acteurs geoefend met het naar boven halen van genderspecifieke thema’s, bij een mannelijke en een vrouwelijke patiënt. Met de vraag in ons achterhoofd ‘welke gendergerelateerde thema’s spelen bij deze patiënt?’ werd intensief nabesproken en probeerden meerdere groepsleden een voorgenomen aanpak uit. Ieder jaar vind ik het weer bijzonder om te zien hoe bereidwillig iedereen is om in een gelegenheidsgroepje van die twee dagen, het in een rollenspel erop te wagen: de allereerste toont het meeste lef en vervolgens staan anderen te popelen om in te springen. In de workshop rondom de eigen socialisatie als man of vrouw en in dat verlengde als mannelijke en vrouwelijke dokter, werd heel open de blik op de eigen identiteit met elkaar uitgewisseld. De gewenste 5-puntsschaal maakte op een leuke manier de discussie los. Valkuilen opleiders Tijdens een heerlijk diner constateerde het groepje dames aan mijn kant van de tafel dat ze zéér goede zelfzorg toepasten toen ze een tweede tableau zoete toetjes bestelden, dat niet doorgegeven werd aan de heren iets verderop. 36
37 Online Touch Home