Promotie Infectie en sepsis in de acute zorgketen DOOR GIDEON LATTEN, SEH-ARTS EN PROMOVENDUS Stelling: “Zelfs in afwezigheid van een goede diagnostische test voor sepsis valt er aan het verwijsgedrag van Nederlandse huisartsen voor deze patiënten weinig te verbeteren.” Op vrijdag 16 september verdedigde ik met veel plezier mijn proefschrift getiteld ‘Infection and sepsis in the Dutch acute care chain: opportunities for optimisation of care’. Samen met promotoren Jochen Cals en Jean Muris en copromotor Patricia Stassen bestudeerde ik wat er met patiënten met een ernstige infectie gebeurt in de acute zorgketen en of daar kansen liggen om de zorg te verbeteren. Hoewel mensen niet pas ziek worden op de drempel van het ziekenhuis, vindt het overgrote deel van wetenschappelijk onderzoek naar ernstige infecties en sepsis binnen ziekenhuizen plaats. Wij besloten de onderbelichte acute zorgketen vanuit verschillende perspectieven te bestuderen en delen hierbij graag onze bevindingen. Ziek Uit ons onderzoek blijkt, dat 80% van de patiënten die op de spoedeisende hulp (SEH) komt met een infectie, door een huisarts verwezen is. Van hen werd 60% met de ambulance vervoerd naar de SEH. Gemiddeld hadden zij al drie dagen klachten en een derde kreeg antibiotica voorgeschreven. Er gebeurt dus al een heleboel vóór het SEH-bezoek. Je kan je afvragen of in die fase niet meer gezondheidswinst te behalen is dan in de ziekenhuisfase waarop nu primair de focus ligt. Koorts Het eerstelijnsperspectief bestudeerden wij door prospectief 108 patiënten met koorts op de huisartsenpost te includeren. We onderzochten welke vitale waarden huisartsen maten, of er sprake was van een niet-pluisgevoel en welke patiënten naar de SEH verwezen werden. Om een volledig beeld te krijgen van de patiënten maten studenten de missende vitale waarden alsnog. Bij 1 op de 5 patiënten maten huisartsen alle vitale waarden en 1 op de 3 patiënten veroorzaakte een niet-pluisgevoel. Hoewel de ademfrequentie veruit het minst vaak gemeten werd (1:3), was deze wel geassocieerd met verwijzing, net als een verhoogde temperatuur, een afwijkend bewustzijn en een nietpluisgevoel. Van de verwezen patiënten werd 90% opgenomen in het ziekenhuis, terwijl 1 op de 7 niet verwezen patiënten alsnog binnen een week in het ziekenhuis opgenomen werd. Communicatie Binnen de acute zorgketen is goede communicatie onontbeerlijk. Wij onderzochten hoe vaak het woord ‘sepsis’ binnen de acute zorgketen gedocumenteerd werd en hoe vaak er uit de overdrachten een gevoel van urgentie naar voren kwam. Dit bleek bij 20% van de patiënten met een mogelijke sepsis zo te zijn. Zorgverleners waren het verrassend vaak niet met elkaar eens over wélke patiënt mogelijk sepsis had; in slechts 4% van de gevallen werd door alle betrokken zorgverleners sepsis gedocumenteerd. Vitale waarden Vitale waarden zijn essentieel zijn voor de vaststelling van een sepsis. In een observationele studie concludeerden wij dat één meting niet alles zegt. Na binnenkomst op de SEH veranderen in 50% van de patiënten de vitale waarden (vaak de ademfrequentie) dusdanig dat dit effect had op de vigerende klinische beslisregels voor sepsis. Het is waarschijnlijk dat deze variatie prehospitaal ook optreedt, wat een gedeelte van de variatie in documentatie van sepsis zou kunnen verklaren. Ademfrequentie De ademfrequentie is beroemd en berucht. Belangrijk, maar zelden gemeten. Via het tonen van video’s aan zorgverleners stelden we vast, dat het handmatig meten van de ademfrequentie suboptimaal gebeurt, met een duidelijk effect op klinische beslisregels. Het lijkt verstandig het gebruik van niet-invasieve meetinstrumenten voor de ademfrequentie te onderzoeken, waarbij het niet uitgesloten is dat (semi-)continue metingen in de toekomst van meerwaarde blijken te zijn. Zijn we klaar? Nee. We zijn zeker nog niet klaar. Dit proefschrift laat wel zien dat het zich waarschijnlijk loont om meer tijd en energie te steken in het evalueren en optimaliseren van de acute zorgketen, aangezien daar veel meer lijkt te gebeuren dan we tot nu toe gedacht hebben. Het proefschrift is terug te vinden via https://www.publicatieonline.nl/publicaties/gideon-latten/. 11 op één lijn 71
12 Online Touch Home