op één lijn 71 2de uitgave 2022 Summercourse ‘De Duurzame Huisarts’ ‘Er hoeft geen papier op de onderzoeksbank’ DOOR MARGARITA VOSSEN, DERDEJAARS AIOS MAASTRICHT Tijdens de summercourse op 16 augustus in Maastricht en Eindhoven stond het onderwerp Planetary Health op het programma. Dit programma werd in Eindhoven gegeven door Niek van den Nieuwenhof en Gerrie Waagenaar en in Maastricht door ondergetekende en Simone Jaarsma. Planetary Health is geen nieuw begrip, maar het krijgt wel steeds meer aandacht. Het is de interdisciplinaire benadering van het verband tussen de gezondheid en welzijn van mensen en de 'gezondheid' van de aarde. Het gaat daarbij om klimaatverandering en verlies van biodiversiteit maar bijvoorbeeld ook om grootschalige milieuvervuiling, ontbossing, erosie en andere door de mens veroorzaakte veranderingen die gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Die risico’s zijn onder meer infectieziekten, problemen met voedsel- en drinkwatervoorziening, overstromingen, migratie en mentale gezondheid [1]. De gezondheidszorgsector in Nederland is verantwoordelijk voor 8% van de totale CO2-uitstoot in Nederland. Binnen de huisartsenzorg wordt 80% van de CO2-uitstoot veroorzaakt door de gebouwen, medicijnen en reisverkeer van zowel personeel als patiënten [2]. Genoeg reden dus voor een workshop over dit onderwerp! De dag begon met een aantal stellingen zoals ‘Ik heb het te druk om mij bezig te houden met duurzaamheid’, ‘De uitstoot en vervuiling is nou eenmaal nodig om goede zorg te bieden’ en ‘In de spreekkamer merk ik gevolgen van klimaatverandering’. Het was duidelijk dat de AIOS in meer of mindere mate wel bezig waren met het onderwerp klimaatverandering, maar dat veelal de kennis ontbreekt hoe duurzaam te handelen. Daarnaast leverde het onderwerp in de opleidingspraktijk weleens discussie op. Een veel gehoorde reactie in Maastricht was ‘Zo doen we het nou eenmaal’. We herkennen dit natuurlijk ook van de patiënten in onze spreekkamer: gedragsverandering is moeilijk… Daarnaast voelt het voor velen ook als ‘iets wat erbij komt’, terwijl de agenda’s en opleiders al zo druk zijn. Daarna volgde een inhoudelijke presentatie over het onderwerp en gingen de AIOS in groepjes aan de slag. Hierbij namen ze verschillende processen kritisch onder de loep en zochten uit hoe deze duurzamer konden. Hierbij gebruikten ze het e-book ‘De Groene Huisartsenpraktijk’ van de LHV en de NHG [3]. Tijdens het werken in groepjes konden ze genieten van een ‘duurzame snack’: lokaal geteelde pruimen, aardbeien en komkommers! 26 26 26 Een greep van de inzichten en tips: • Een uitdraai voor visites hoeft niet standaard geprint, bijvoorbeeld een foto maken van patiëntgegevens kan ook. • LEAN werken is heel duurzaam, want het voorkomt te veel inkoop van spullen en medicijnen die vervolgens over de datum gaan. • 17% van de patiënten weet niet dat medicatie niet in de wc gegooid mag worden, geef voorlichting in de wachtkamer of op de website of bespreek dit soort zaken met de apotheek. • Visites kunnen vaak met de fiets/e-bike afgelegd worden. Een praktijkfiets kan hiervoor handig zijn. Een andere optie is de elektrische auto. • Reusables zijn altijd duurzamer dan disposables. Voorbeelden hiervan zijn plastic specula versus metalen specula, maar denk ook hierbij ook aan hechtsets en wegwerpbekertjes. • Er hoeft geen papier op de onderzoeksbank. Dit ligt toch ook niet op een stoel? En als de onderzoeksbank vuil is kan deze afgenomen worden met een doekje met alcohol of zeep. Indien er toch papier gebruikt wordt kun je dit nadien scheiden. • Bij het scheiden van afval kan rekening gehouden worden met een aantal principes, zoals het restafval rechts plaatsen en plaats de bakken op een logische plek. • Een poederinhalator heeft een 15x zo lage uitstoot vergeleken met een dosisaerosol. Een groot deel van de patiënten is goed geholpen met een poederinhalator. Per patiënt per jaar scheelt dit de CO2-uitstoot van een retourvlucht Amsterdam-Parijs! • Er gaat vaak veel energie naar afval scheiden, terwijl de impact hiervan erg laag is. Pluk vooral ook het laaghangend fruit: stap over naar een duurzame bank, een groene energieleverancier en vervang alle lampen in de praktijk door ledverlichting.
27 Online Touch Home