op één lijn 73 2de uitgave 2023 De pioniersgeest van 1974 voor de dokters van 2030 Het nieuwe Maastrichtse bachelor curriculum, Ba-MED DOOR LOES VAN BOKHOVEN, HUISARTS, LID VAN HET KERNTEAM BACHELOR REDESIGN EN LEERTEAMCOACH Introductiedagen bij groepsaccommodatie Pietersheim, net over de grens bij Maastricht. Tijdens een wandeling naar de lokale waterburcht, zit er een asgrauwe vrouw tegen een boom, naast een fiets, niet meer aanspreekbaar. Na de eerste schrik realiseren de studenten zich dat het een oefensituatie is en dat ze aan de bak moeten. Zo ging afgelopen september het nieuwe bachelor curriculum Geneeskunde van start met de eerstejaarsstudenten van de Engelstalige richting. Praktijksituaties zoals in het voorbeeld vormen de rode draad en er is veel aandacht voor de extramurale zorg. Nu het jaar bijna om is, is het tijd voor een terugblik. Waarom veranderen? Het gaat toch goed? De verandering die nu wordt doorgevoerd, is de grootste in vele jaren. Dat lijkt misschien vreemd, want de waardering van zowel studenten als accreditatiecommissie is hoog. Er zijn twee belangrijke redenen. Ten eerste leiden we de artsen van de toekomst op. Aangezien de zorg verandert, moet het curriculum inhoudelijk mee veranderen. De tweede reden is dat het probleemgestuurde onderwijs heel veel goede kanten heeft, maar dat studenten meer coaching nodig hebben om hun eigen leren levenslang te kunnen blijven sturen. In het nieuwe curriculum is daarom meer aandacht voor zaken als interprofessioneel samenwerken, digitale vaardigheden en Global Health. Qua vorm behouden we de kleine groepen, die actief aan de slag gaan met praktijkproblemen. We voegen daar het aanleren van zelfsturing en elkaar daarbij helpen aan toe: zelf leren zien wat goed gaat en wat nog extra studie vraagt; zelf de passende leeractiviteiten kiezen en een planning maken. Opbouw in periodes en lijnen De eerste twee jaren zijn ingedeeld in vier periodes van tien weken per jaar, ieder met een authentieke professionele taak als vertrek- en eindpunt. De allereerste periode gaat bijvoorbeeld over het opvangen van een patiënt met een acuut probleem op straat. Over de periodes heen, is het onderwijs ingedeeld in drie samenhangende lijnen: de arts als medische professional, met daarin bijvoorbeeld basisvakken, klinische vaardigheden en communicatieonderwijs; de arts als kritische professional met bijvoorbeeld wetenschappelijke- en informatievaardigheden en kennis van samenwerken in interprofessionele netwerken. De derde lijn gaat over de arts als persoon, met aandacht voor persoonlijk welzijn, leren leren en het kiezen van een persoonlijk profiel. 6 Leerteamcoach: tutor en mentor ineen Studenten komen twee keer per week een uur bij elkaar onder begeleiding van een leerteamcoach. Dit is een intensieve rol van twee dagdelen per week (0,2fte), ook in te vullen als duo. Daarmee wordt het ook voor huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde die buiten Maastricht wonen hopelijk een aantrekkelijke rol, aangezien je niet voor een uurtje op en neer hoeft. De studenten beslissen zelf hoe ze het uur gebruiken: voor bespreken van casuïstiek, het voorbereiden van vragen voor een expert of het werken aan gezamenlijke opdrachten. De groep en hun coach blijven een heel jaar bij elkaar. Dit geeft de coach veel meer kans om gerichte feedback te leveren. Voor deze coaching is ook regelmatig tijd ingeruimd in de vorm van een-op-een gesprekken met studenten over hun voortgang. Hierbij is het portfolio dat iedere student bijhoudt een hulpmiddel. In het portfolio verzamelt de student feedback op allerlei leeractiviteiten en toetsuitslagen. Daarnaast is er ruimte voor reflectie en het vastleggen van leerdoelen. Op basis van dit materiaal maakt iedere student tegen het einde van het jaar een zogeheten ‘substantiated analysis’, een onderbouwde weergave van het eigen niveau en de ontwikkelpunten. De leerteamcoach geeft hierbij advies en een beoordelingscommissie beslist op basis van de analyse of de student door kan naar het volgende jaar. Er zijn dus geen individuele toetsen meer die moeten worden gehaald. Aandacht voor de eerste lijn De inspiratie voor de thema’s van de periodes: acute zorgchronische zorg-korte episode zorg, zorg voor gezondheid/ preventie en complexe/geïntegreerde zorg, kwam van het curriculum van de huisartsopleiding. In de periodes is, net als in de eerste lijn, steeds aandacht voor zowel de biologische als de psychosociale en organisatorische aspecten van gezondheid. Door de periodes heen maken studenten kennis met de verschillende, vaak extramurale, samenwerkingspartners en tenslotte komt de extramurale zorg terug in keuze-onderwijs, waar iedere student een halve dag per week aan deelneemt. Soms heeft dit onderwijs de vorm van verdiepende thema’s van tien weken en soms gaat het om twintig weken meedoen in de zorg in brede zin, maar in een andere rol dan die van arts. Een aantal huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde biedt al onderwijs aan, zoals een thema over eenzaamheid of meedoen met de doktersassistente of het spreekuur in het asielzoekerscentrum. De huisartsgeneeskundige kernwaarden komen dus uitgebreid aan bod.
7 Online Touch Home