3de uitgave 2023 1 e uitgave 2014 Orgaandonatie na euthanasie De rol van de Huisarts DOOR DAAN VERBRUGGEN, MASTERSTUDENT GENEESKUNDE (WESP) Orgaandonatie na euthanasie (ODE) is een procedure die zich bevindt op het snijvlak tussen geneeskunde, recht en ethiek. Deze procedure is voor het eerst beschreven in 2012 en inmiddels 116 keer uitgevoerd in Nederland. Euthanasie, sinds 2002 gelegaliseerd in Nederland, biedt patiënten met ondraaglijk en uitzichtloos lijden, de mogelijkheid om zelf te beslissen over het moment van overlijden. Steeds meer patiënten kiezen voor euthanasie. Hiervoor bestaan strenge zorgvuldigheidseisen. In 2022 werd euthanasie 8720 keer uitgevoerd, waarvan in 80% van de gevallen door de huisarts (referenties 1-3). De overige meldingen kwamen van specialisten ouderengeneeskunde (316), medisch specialisten (264) en artsen in opleiding (125). Orgaandonatie na euthanasie (ODE) is een gevoelig onderwerp. Ondanks de frequentie waarmee de procedure wordt uitgevoerd, is er nog weinig over te vinden in de literatuur. 10% van de mensen met een euthanasiewens is (medisch gezien) geschikt om een of meer organen te doneren. In theorie waren in 2022 dus 872 personen geschikt als orgaandonor na euthanasie. In datzelfde jaar stonden 1240 patiënten op de wachtlijst voor orgaantransplantatie (4). In de ODE-procedure is een belangrijke rol voor de huisarts weggelegd. De huisarts dient, onder andere, de euthanatica toe op de afdeling in het ziekenhuis. Daarnaast krijgt de huisarts met ethische en juridische dillema’s te maken. Denk hierbij aan de vraag: wat is een geschikt moment om het onderwerp aan te kaarten of moet de patiënt met een euthanasieverklaring er zelf over beginnen? Tegenwoordig is de ODE-procedure opgenomen in de richtlijn van de Nederlandse Transplantatie stichting (NTS). Wel zijn opnieuw verbeteringen mogelijk op basis van input van betrokkenen. Vooral de mening en inzichten van huisartsen, die op meerdere punten in de ODE-procedure een cruciale rol spelen, achten wij van belang (5). Vandaar dat wij u, als u ervaring heeft met het verlenen van euthanasie, willen vragen om een vragenlijst over ODE in te invullen. Dit gebeurt aan de hand van voor u relevante stellingen die verschillende aspecten van het onderwerp belichten. Namens ons onderzoeksteam danken wij u hartelijk voor de genomen moeite. Referenties: 1. Euthanasie RT. Artsenfederatie KNMG - Voorop voor dokter en zorg. Den Haag; 2023 4 april 2023. 2. Sterven LE. Euthanasie [Available from: https:// landelijkexpertisecentrumsterven.nl/euthanasie/. 3. Korevaar MHGDSVJ. Ontwikkelingen in het aantal euthanasiegevallen en achterliggende factoren. Utrecht: Nivel; 2019 2019. 4. Bollen J, van Smaalen T, Ten Hoopen R, van Heurn E, Ysebaert D, van Mook W. Potential Number of Organ Donors After Euthanasia in Belgium. JAMA. 2017;317(14):1476-7. 5. (NTS) NTS. Richtlijn Orgaandonatie na euthanasie. Leiden; 2023. QR-code vragenlijst: 18 op één lijn 74
19 Online Touch Home