asmeur’: hij is bij diverse diensten binnen de gemeente bezig om onder meer als procesbegeleider en debatvoorzitter samenwerking op gang te brengen en mensen te inspireren. Hij is vanaf het eerste uur betrokken bij de Ondernemert, een groep ondernemende Rotterdamse ambtenaren die dienstoverstijgend en projectmatig willen werken. “Dat ontstond uit een actie van het jongerennetwerk van de gemeente, waarin we alternatieve bezuinigingen bedachten. Deze pool van mensen was het resultaat.” Er zijn nu zo’n veertig ambtenaren lid van deze virtuele gemeentecommunity. “We verzamelen opdrachten en iedereen kan daarop inschrijven”, zegt Jongmans. Het is de essentie van werken als een ambtenaar 2.0, zegt hij: “Wij willen werken waar we nodig zijn, in plaats van waar we budgettair zijn ingedeeld. Het zou toch raar zijn als ik binnen mijn dienst duimen zou zitten draaien, terwijl een andere dienst omkomt in het werk?” Graag zou hij dit uitbreiden naar andere overheden. “We zijn bezig met het ministerie van Binnenlandse Zaken, om te kijken of we klussen uit het hele land online toegankelijk kunnen maken, zodat je de expertise die aanwezig is binnen de overheid veel breder kunt inzetten. Natuurlijk niet om iemand uit Groningen in ZuidHolland aan de slag te krijgen, maar als nabijliggende overheden jouw expertise nodig hebben, waarom niet? Tenslotte werken we allemaal voor de overheid. We zijn allemaal in dienst van Mark Rutte.” Sturen op prestaties Het is een enthousiaste en vrij logisch klinkende boodschap die Jongmans verkondigt. Maar het blijkt in de praktijk niet gemakkelijk te realiseren. Veel sturingsinstrumenten zijn immers gebaseerd op aanwezigheid, op van negen tot vijf met je collega’s op een vaste plek werken. Jongmans heeft naar eigen zeggen dan ook behoorlijk moeten knokken voordat hij op deze manier kon werken. Het model dat de deelgemeente Overschie gebruikt (TwerkT, zie ook Youtube-link onderaan) A14 Coachen en gecoached worden Werken als ambtenaar 2.0 vergt ook een manager 2.0. De essentie is dat medewerkers zelf bepalen wanneer en waar ze werken. Samenwerken over de organisatiegrenzen heen en openheid zijn belangrijke kenmerken. Het is aan manager en medewerker samen om in te schatten of de medewerker als ambtenaar 2.0 kan werken. Om chaos te voorkomen is een aantal aandachtspunten belangrijk. • Manager en medewerker moeten heldere afspraken maken over wat wordt verwacht. In zo’n persoonlijk prestatiecontract staat wanneer welke resultaten worden behaald. • Maak afspraken over bereikbaarheid en het nakomen van verplichtingen als het volgen van opleidingen. • De controlerende manager verandert in deze aanpak in iemand die goed weet wat de organisatie nodig heeft, welke kwaliteit gewenst is en die medewerkers de ruimte geeft om hun bijdrage te leveren. • De ‘manager 2.0’ moet de medewerkers soms coachen, zodat ze niet doorschieten in hun werk doordat de grenzen tussen werk en privé vervagen. liet hem zien hoe het wel kan. “Zij werken met persoonlijke prestatiecontracten. Manager en medewerker maken afspraken over wat de medewerker levert en stellen een aantal regels op. Bijvoorbeeld over bereikbaarheid, het volgen van opleidingen, dat men zich aan de ambtseed houdt.” Het is het soort afspraken dat past binnen ‘Managen 2.0’. Sturen op output, afgesproken in persoonlijke prestatiecontracten. “Je moet het vertrouwen in je medewerkers hebben dat ze hun werk doen, zonder dat je over hun schouder kunt meekijken”, zegt Van Hoorn. Daarvoor moet een organisatie heel goed nadenken welke prestaties eigenlijk gewenst zijn en welke kwaliteit men wil. “Dat is voor veel ambtelijke organisaties geen gemakkelijke vraag.” En kan dus een belemmering zijn om deze manier van werken de ruimte te geven. Een andere drempel is de beoordelingsstructuur. Van Hoorn: “Als je goede afspraken over iemands prestaties maakt en kunt zien wat hij of zij oplevert, dan zijn veel minder beoordelingen nodig. Je gaat het ook anders doen; je gaat iemand bijvoorbeeld beoordelen door de mensen met wie hij samenwerkt om hun mening te vragen.” De financiële structuur is een derde belangrijke belemmering voor werken à la Ambtenaar 2.0. Want hoe gaat een manager om met een medewerker die bij hem op de lijst staat, maar die voor een andere dienst een opdracht doet? Het idee dat “we allemaal werken voor Mark Rutte” is mooi, maar de realiteit qua financiering is nog niet zover. Jongmans en Van Hoorn hebben hun eigen, tijdelijke oplossing gevonden. Jongmans: “Ik werk veel als debatleider, bij diverse diensten. Als je a m b t e n a a r 2.0
89 Online Touch Home