DIGITALE ZAKEN Van Bellen: “De politiek moet leidend durven zijn in het herstellen van de relaties met leveranciers in betere modellen. Grootste zorg is de samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen. Leveranciers hebben het verknald met alle mislukte of duurder uitgevallen projecten, ook veroorzaakt door kennisgebrek bij overheden zelf. Dus moeten we tot een ander model komen, tot gezamenlijke ontwikkeling met nieuw vertrouwen in leveranciers, maar ook actieve deelname van kennisinstellingen die technologieontwikkeling stimuleren en toetsen. Ik ben groot voorstander van living lab-concepten. Daar is Nederland nu te spastisch in. Besloten diners met CEO’s en hoge bestuurders is nog altijd de norm, maar gooi dat open! In het verlengde daarvan verbeter je ook de inkooprelatie aanzienlijk.” Van Dam: “Een vaste commissie zal veel beter grip houden. Op veel ICT-vragen kwam moeilijk of te versnipperd antwoord. Zo kregen we van drie verschillende ministers brieven over toepassing van kunstmatige intelligentie, in steeds andere commissies. Dat is zottenwerk. De nieuwe vaste commissie krijgt ook een staf die ICT-kennis op langere termijn opbouwt. Bij alle projecten kom je met drie eenvoudige vragen al ver: 1) Zijn de processen die je gaat digitaliseren op orde? 2) Wordt ICT in de top geleid, ook met strakke bewaking tegen eindeloze toevoeging van nieuwe wensen? 3) Is innovatie geborgd; ben je voorbereid op een nieuwe digitale werkelijkheid? Ik controleer intensiever, zoals niet regeringsbrieven afwachten maar bijvoorbeeld met CIO’s en audit-comités gaan praten. De overgang naar scrums is voor controle over een langere termijn een ramp, omdat steeds weer na sprintjes aanpassingen plaatsvinden. Als het uit de pas loopt met ICT-projecten dan spinnen die leveranciers daar garen bij met meerwerk. Ze moeten meer risicodragend deelnemen.” Waarheen leidt de weg tot 2025? Helberger: ‘De coronacrisis heeft ons gedwongen om digitalisering te versnellen, maar we moeten de toekomst strategisch in eigen hand nemen. Welke digitale infrastructuur wil Nederland beheren, en in welke mate willen we afhankelijk zijn van big tech? Wij communiceren nu via Microsoft, Google en Zoom en niet via een Nederlands platform. We moeten onafhankelijke digitale infrastructuur hebben, zeker voor AI, en investeren in kennis en talent die ten goede komen aan eigen bedrijfsleven en overheden. Het is niet voldoende erop in te zetten dat Europa alles oplost, we moeten ook in Nederland investeren in technologieontwikkeling. Die grote visie ontbreekt. Zie het adhocbeleid met de coronamelder en het vaccinatieprogramma.” Nummer 38, april 2021 Van Dam: “Komende regeringsperiode komt er eindelijk oog voor de enorme maatschappelijke gevolgen van technologie, vooral voor maatschappelijke sturing in AI- en datagebruik. Kunnen we als mensen ons nog digitaal soeverein tot elkaar verhouden of sturen de big five steeds meer ons leven? Ik vind dat de overheid en burger een stuk moeten terugpakken, bijvoorbeeld met individueel eigendom over eigen data. Daarin schiet de AVG tekort. Daardoor is de verhouding tussen verstrekking van persoonsgegevens en afname van diensten volledig zoek. In het terug veroveren van de menselijke relaties is een enorme slag te voeren. Verhoudingen burger-techconcerns moeten echt anders.” 23 Van Bellen: “We eten de soep van de datasamenleving nu met een vork. We zijn aan het platformiseren met groeiende afhankelijkheid van Amerikaanse big tech en Chinese hard- en software. Europa heeft drie opties: de concurrentie van Amerika en China kapot reguleren; zelf enorm innoveren om op min of meer gelijke voet te komen; of aan de randen van hun technologie met eigen diensten waarde toevoegen. Een minister voor Digitale Zaken? Nee, digitalisering moet bij alle ministeries kerncompetentie worden, dus ook ván alle ministers. In 2025 zal er nooit meer kabinetsberaad zijn zonder Leveranciers hebben het verknald met alle mislukte of duurder uitgevallen projecten digitale kwesties. Vooral de afstemming tussen alle terreinen zal visie vragen, met het grote accent op datadelen. Privacybescherming is belangrijk, maar slechts een onderdeel in een groter geheel. Het gaat in 2025 wellicht veel meer om het behalen van toegevoegde waarde in vruchtbare samenwerking. Daar wil ECP de politiek de weg in helpen vinden.”
24 Online Touch Home