verduidelijkt Groothedde. Voor gemeenten en waterschappen komt een alternatieve maatregel beschikbaar. Ze kunnen dan tijdelijk, in aanvulling op het overgangsrecht, gebruikmaken van de bestaande IMRO-standaard voor het ontsluiten van omgevingsdocumenten. Duindam wil nog de lichtpuntjes noemen. “De samenwerkingsfunctionaliteit voor het behandelen van vergunningaanvragen werkt prima. Dit ondersteunt bij het realiseren van de kortere termijnen binnen de Omgevingswet. Veel functionaliteiten van het DSO zijn stabiel, een aantal technische componenten draait gewoon heel goed. Nu werken we hard aan de planketen met zijn complexiteit aan datasets. We hebben een optimalisatieslag gedaan en er vinden steeds bijstellingen plaats. De basistechnologie staat.” Groothedde wil benadrukken dat het DSO op 1 juli klaar genoeg is om te starten. “We blijven het systeem ontwikkelen na de inwerkingtreding, wel met een lagere snelheid en veel oog voor de beheersbaarheid.” Problematisch gat Eerste Kamerlid Mary Fiers (PvdA) laat na de hoorzitting desgevraagd weten zich te verbazen over de opvallend grote verschillen tussen het breedgedragen kritische geluid van de DSO-experts tijdens de deskundigenbijeenkomst versus de optimistische toon in de Kamerbrieven van demissionair minister Ollongren (BZK/Wonen, nu Defensie). “Daar zit toch wel een enorm gat tussen, en dat vind ik problematisch. Komen de signalen uit de praktijk niet door, denk ik dan?” Fiers pleit in elk geval voor een nieuw advies door het onafhankelijke Adviescollege ICT-toetsing (voorheen BIT) van het Rijk, voordat de senaat tot besluitvorming over kan gaan. Ze kan zich overigens voorstellen dat de minister, dan wel de VNG, de komende periode gaan schuiven en alsnog voor uitstel kiezen. “Op Bouwend Nederland na gaven de deskundigen een duidelijk signaal af dat we niet én de techniek op orde kunnen hebben én voldoende geoefend hebben om op 1 juli 2022 verantwoord van start te gaan.” Een definitief standpunt bepaalt de Eerste Kamer overigens pas later op basis van het debat met de verantwoordelijke minister ergens in de loop van 2022. Volgens Koopmans van Tercera kiest de DSO-organisatie ‘de vlucht naar voren’. “Voor het Rijk zorgt het DSO-programma voor handmatige invoer zodat zij op tijd klaar zijn. Voor de decentrale overheden introduceert men tijdelijke alternatieve maatregelen en hoopt men na de invoering een en ander ‘aan de praat’ te krijgen. Alsof je een nieuw huis mag betrekken, maar wel nog moet koken in je oude huis omdat de keuken nog niet klaar is. Zo’n situatie van bewonen en gelijktijdig doorbouwen gaat vrijwel nooit goed. Ik kan geen enkele reden bedenken om op 1 juli met het DSO te starten. De stabiliteit is een heel groot probleem.” Ook gemeentelijke tests lopen vast Gemeenten die aan zogeheten DSO-werkplaatsen meedoen, opgezet door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), lopen eveneens tegen verstoringen van het DSO aan. In de ruim tachtig DSO-werkplaatsen ging technisch gezien veel meer goed, maar ondanks dat gemeenten met relatief eenvoudige plandocumenten werken, was foutloos en volledig oefenen er niet altijd bij. Dit bleek eind november op een online bijeenkomst van deelnemende gemeenten. De koplopers onder de gemeenten slagen er weliswaar in hun eerste omgevingsplannen te publiceren, maar plannen kunnen nog niet altijd worden geopend in de nieuwe Viewer Regels op de Kaart, omdat de techniek achter het DSO nog niet af is. “Als plannen niet geopend kunnen worden”, geeft Duindam van de beheersorganisatie als uitleg, “dan komt dat vrijwel altijd door de combinatie tussen de techniek van het DSO en de manier waarop overheden hun plannen hebben opgebouwd. Dit ervaren is onderdeel van het leerproces bij de werkplaatsen. Bij het openen van een omgevingsplan gaat het er vooral om te wennen aan de wijze waarop bijvoorbeeld de Viewer werkt. Een gebruiker kan ontevreden zijn over de manier waarop de Viewer is gebouwd, dus de knopjes en schermen die hij gebruiken moet. De werkplaatsen zijn juist opgezet om zulke zaken naar boven te halen en op te lossen, zoals het verbeteren van de gebruikersvriendelijkheid van de oefenomgeving.” Nummer 41, januari 2022 101
102 Online Touch Home