Zakendoen met China: landelijke richtlijnen helpen lokale overheden Gemeenten en provincies worden zich meer bewust van de risico’s bij samenwerken met Chinese partijen, maar iedere gemeente gaat daar op haar eigen manier mee om. Waar sommigen ‘gewoon’ met bedrijven als Huawei blijven samenwerken, zweren andere Chinese partijen af. Volgens Clingendaelonderzoeker Ties Dams is het tijd voor landelijke richtlijnen. Door Sjoerd Hartholt Beeld Barry Hage 88 ams is bij het Clingendael China Center gespecialiseerd in China’s geopolitieke strategie. De banden tussen Nederlandse en Chinese decentrale overheden hebben zijn aandacht. Binnenlands Bestuur en AG Connect concludeerden in een onderzoek dat er grote verschillen zijn tussen lokale overheden in hun omgang met Chinese partijen. Dams herkent dat. “Ik denk dat het moeilijk is voor gemeenten en provincies om hier goede inschattingen in te maken. Zij hanteren hun eigen perspectief en kunnen de strategische belangen van China niet goed overzien.” Volgens Dams is er sprake van een gecoördineerde strategie vanuit China. “Chinese lokale overheden kunnen zelf invulling geven aan hun banden met Nederlandse lokale overheden, maar uiteindelijk overstijgt de Chinese D Clingendael-onderzoeker Ties Dams: “De Chinese economie is ontwikkeld tot een mondiale machine van kennis opslurpen.” regering het decentrale bestuur. Die ongelijkheid kan risico’s opleveren.” Provincies gaven in het onderzoek uitgebreid aan hoe zij omgaan met risico’s rondom Chinese organisaties. Bij gemeenten was er minder informatie. Lokale overheden zijn zich wel bewust van risico’s, maar ze maken zelf de afweging hoe zij daarmee omgaan. Wat volgens Dams bemoeilijkend werkt, is dat de ontwikkelingen in China erg snel gaan. “Dat maakt het onvoorspelbaar. Een aantal jaren geleden maakte niemand zich zorgen over de samenwerking tussen de Chinese tech-reus Huawei en Europese overheden.” Kennis opslurpen Waarom zou Peking invloed willen op gemeenten als pakweg Bunnik, De Wolden of Nunspeet? Laat staan heimelijk informatie willen onderscheppen? Dams: “Om te beginnen wordt het land van oudsher gemotiveerd door een zekere angst om niet mee te kunnen draaien in de wereldorde. Die angst stamt al uit de jaren vijftig, toen China voor het eerst relaties aanging met de wereld. Het land doet er sinds de jaren zeventig alles aan om niet opnieuw ‘ontkoppeld’ te worden.” Er is nog een andere motivatie; een met meer risico voor onze overheden. “De Chinese economie is ontwikkeld tot een mondiale machine van kennis opslurpen. Doel is om tot grootmacht uit te groeien en dat te blijven. Daarbij is het belangrijk dat China leidend wordt op technologisch en academisch vlak. Decentrale overheden uit andere landen kunnen een belangrijke kennispartner zijn. Dit zagen we bij de haven van Shanghai; niet al te lang geleden een kleine haven die bij Havenbedrijf Rotterdam aanklopte om te leren hoe je ondergrondse tunnels bouwt. En niet alleen is er bij lokale overheden veel kennis te halen, ze worden door China ook gezien als poort naar hoogwaardige kennisinstellingen en bedrijven.” Kennisdeling is niet per se kwaadaardig, maar Nederland moet wél in de
89 Online Touch Home