rancier van het mainframe. Van de bijna 70 miljoen euro voor DSD gaat maar liefst 49 miljoen (70 procent) naar de infrastructuur plus licenties, die draaien onder de Belastingdienst. Niet alles vloeit naar IBM, maar aan de Johan Huizingalaan in Amsterdam en in Armonk, New York kan tevreden geglimlacht worden. “Het is een meerjarig contract”, stelt De Wilde. Geen wonder dat het Adviescollege ICT-toetsing (voorheen: BIT) in haar advies over DSD van april 2021 kritiek uit op deze post: “Het huidige mainframe kent hoge vaste lasten. De kosten voor het mainframe zijn gebaseerd op capaciteit, niet op daadwerkelijk gebruik.” Zelfs als de capaciteit wel wordt gebruikt, aldus het Adviescollege, moet je je afvragen of hier geen einde aan moet komen. Op lange termijn dreigt deze inkoop veel te duur te worden. De Douane is qua innovatie niet haantje de voorste om dit om te buigen, aldus het BIT: “We zien nu weinig aandacht voor innovatie om de kostenefficiëntie – zeker in de toekomst – te waarborgen. Dit is zorgelijk, omdat het realiseren van die alternatieven potentieel grote impact en een lange doorlooptijd hebben, tot (ver) na de einddatum van het programma DSD.” Cloud Waarom niet direct naar de cloud van IBM, Amazon, Microsoft of Google, want die is behalve veel goedkoper ook veel flexibeler? De Wilde: “Dit is opgenomen in het innovatiespoor van DSD. Echter, dit vergt veel onderzoek en een lange adem. Het eerste doel is het op de been houden van het hele ICTlandschap. Je kunt niet zomaar één applicatie naar de cloud overbrengen, dan krijgt je allerlei problemen tussen cloud en mainframe.” De Nederlandse Douane ging kijken in Groot-Brittannië dat de overgang naar de cloud wil maken, maar voorlopig enkel het aangifteproces overzet, tegelijk met de enorme verhoging van volumes. De Wilde: “Met een cloud moet je je schikken naar de standaard van de leverancier, een eigen mainframe heeft als voordeel dat je zelf aanpassingen kunt maken.” En dat is prettig, want nieuwe of gewijzigde applicaties hebben direct invloed op het geheel. De complexiteit neemt exponentieel toe, legt De Wilde geduldig uit: “De applicaties staan niet op zichzelf, maar zijn onderdeel van een keten, wat betekent dat er raakvlakken zijn tussen de verschillende systemen, soms tot wel twintig koppelingsvlakken.” De overgang naar de cloud maakt dus onderdeel uit van het tweede spoor van DSD, de innovatie. Dit traject zal vooral gericht zijn op het testen van overgangen van applicaties naar de cloud. Het innovatiespoor volgt de Douane samen met de Belastingdienst die dit decennium ook van mainframe naar cloud wil overgaan. Dit ligt nog op de tekentafel, want het eerste spoor van de applicaties vergde alle inspanning in DSD. Voorlopig holt de Douane nog achter de barre feiten van de gigantische volumegroei aan met de verwerking van aangiftes, simpelweg omdat er wettelijk geen ontkomen aan is. En dat geldt voor 28 EU-lidstaten en zeker voor ex-lid Groot-Brittannië. Wordt het niet tijd om Europees te automatiseren, een potentiële besparing van miljarden? In haar Kamerbrief over DSD schrijft staatssecretaris Alexandra van Huffelen (toen Financiën, nu Digitalisering) dat juist de Nederlandse regering Europees overleg heeft aangezwengeld. Er staan al Europese douaneprojecten op het vuur, zoals het Import en Control System 2 (ICS2), een complex samenstel van applicaties en portalen, gericht op risicoanalyses over alle import van de EU. De wettelijke extra btw-heffing 34
35 Online Touch Home