Podium uitwisselen en samenwerken. Zo bepalen platformorganisaties de voorwaarden waaronder partijen toegang hebben tot welk deel van de data, en bepalen ze zo ook wie toegang heeft tot de markt, de klant en tot de kennis over markt en klant. En dus ook wie de beste mogelijkheden heeft tot aanpassen en innoveren. 2. Dataplatforms breiden uit als een olievlek Een dataplatform kan zich als een olievlek uitbreiden. Door digitalisering is het mogelijk om met dezelfde data nieuwe toepassingen en diensten te ontwikkelen en daarmee steeds nieuwe markten te betreden. Zo zien we dat Google en Apple zich steeds meer richten op gezondheid, gaming en navigatie. 3. Dataplatforms transformeren markten Dataplatforms kunnen op nieuwe manieren vraag en aanbod met elkaar verbinden en nieuwe, vaak kortere waardeketens vormen die inspelen op de vraag van gebruikers, klanten en consumenten. Daardoor vallen grenzen tussen sectoren (deels) weg en zijn nieuwe samenwerkingsvormen mogelijk. Zo transformeren dataplatforms bestaande markten, en creëren ze nieuwe. Kracht: kansen voor overheden De spilfunctie, olievlekwerking en transformatiekracht van platforms vormen de basis voor de kracht van dataplatforms. Platforms bieden kansen voor overheden die zoeken naar oplossingen voor complexe maatschappelijke problemen. Platforms bieden de mogelijkheid om op nieuwe manieren, en sneller samen te werken. Zowel binnen en tussen sectoren, als tussen publieke en private partijen. Bijvoorbeeld rond verduurzaming en in de energietransitie: de oplossingen die we daar nodig hebben, vragen om samenwerking in flexibele netwerken, over de oude grenzen van sectoren heen. Juist dat is de kracht van platforms. Het opwekken en aan het net terugleveren van energie kan niet zonder platformtechnologie. Fijnmazige mobiliteit on demand is niet mogelijk zonder platformtechnologie. Zorginnovaties, hard nodig vanwege personeelstekorten, zijn ondenkbaar zonder het delen van data. Zaadveredeling – met alle mogelijkheden duurzame landbouw – heeft een enorme vlucht genomen dankzij platformtechnologie. Kortom: bij veel complexe maatschappelijke opgaven waarvoor overheden en samenleving momenteel staan, dragen platforms en platformtechnologie bij aan oplossingen. Nummer 42, april 2022 39 Dataplatforms brengen een breed en divers scala aan vraag en aanbod van goederen, diensten, informatie en kennis bij elkaar. Door data uit meerdere bronnen en van meerdere partijen te combineren, leveren platforms nieuwe kennis en inzichten op. Door data uit te wisselen werken partijen gemakkelijker samen en stemmen ze hun gedrag beter op elkaar af. Dat maakt betere dienstverlening, producten en diensten ‘op maat’ mogelijk, maar ook grote innovatiestappen. Macht: toegang tot data Natuurlijk is er een ‘maar’. En die ‘maar’ zit ‘m in de macht die data met zich meebrengen, en in de platformdynamiek die die macht versterkt en kan concentreren in één of enkele handen. Platforms kunnen, door de toegang tot data te bepalen dominant worden in een bepaald domein. Of machtiger worden dan de gebruikers ervan. Platforms kunnen hun invloed op de datatoegang inzetten om partijen uit te sluiten of juist te dwingen om het platform te gebruiken, of om datamacht op te bouwen waarmee ze later
40 Online Touch Home