Gemeenteraad: meer grip nodig op digitaliseringstrajecten Digitale dilemma’s tarten M Digitalisering biedt gemeenten volop kansen, Maar tal van dilemma’s – van privacybescherming tot het tegengaan van cyberterreur – schreeuwen om het politieke debat op lokaal niveau. De gereedschapskist lijkt echter karig gevuld. Of niet? ogen ambtenaren van de gemeente via social media bijstandsfraude opsporen? Mag een gemeente lantarenpalen uitrusten met bewegingssensoren en wie mag vervolgens de data gebruiken? Hoe ga je als gemeente om met pestgedrag, bedreigingen en complotverhalen die zich online steeds meer manifesteren? Deze actuele vraagstukken luidden in februari De Raad op Zaterdag in, georganiseerd door de VNG en de Vereniging voor Raadsleden. Digitalisering brengt ethische dilemma’s en politieke keuzes met zich mee. Daarom moet het onderwerp scherp op netvlies van de gemeenteraad staan. “U kunt de digitale kansen tastbaar maken maar ook de normen stellen om ongewenste effecten en teleurstellingen te voorkomen”, luidt de boodschap van de nieuwe staatssecretaris Alexandra van Huffelen van Digitalisering aan de raadsleden. In een strak gemonteerd filmpje roept Van Huffelen hen op digitalisering in hun gemeente politiek te maken. “Benoem het concreet in het nieuwe coalitieakkoord, maak een lokale digitale agenda of stel een aparte raadscommissie in of een wethouder digitalisering”, somt ze expliciet op. Directeur Informatiesamenleving Nathan Ducastel van de VNG stelt dat de lokale politiek zich uit moet spreken over de vele issues die er rond digitalisering zijn. “Het gaat in de raad nog te vaak over ICT-projecten, en dan nog het meest over mislukte projecten. Terwijl je ziet dat er onder raadsleden grote vragen leven. Over de impact van algoritmes en AI is enorm veel te doen. Welke grenzen wil je als raad stellen en hoe wil je er toezicht op houden? Wat gebeurt er met de data? Inwoners vragen zich af: in hoeverre zijn data wel van mij? Ik geef mijn data dan wel weg aan techbedrijven als Google en Facebook in ruil voor gratis dienstverlening, zoals e-mail, maar is dat wel gratis als die daar vervolgens veel geld mee verdienen? Dit zijn dilemma’s waar ook de raad de dialoog over zou moeten voeren. De bandbreedtes in de verhouding overheid-burger zijn onvoldoende duidelijk.” Door Pieter van den Brand Beeld Shutterstock Aandacht De echte digitaliseringsvragen krijgen onvoldoende aandacht in gemeenten, bevestigt directeur Pieter Jan Dijkman van het Wetenschappelijk Instituut van het CDA. “Wie door de verkiezingsprogramma’s voor de raads94
95 Online Touch Home