CODIO Op verzoek van de Tweede Kamer werd vorig jaar een Code Goed Digitaal Openbaar Bestuur opgesteld, als vervolg en aanvulling op de Code Goed Openbaar Bestuur uit 2009. De opstellers namen 45 bestaande codes onder de loep en destilleerden daaruit drie fundamenten, zes principes en dertig waarden. De fundamenten zijn: democratie, rechtstaat en bestuurskracht. Daarbij horen telkens twee principes, respectievelijk: participatie en maatschappelijke waarde, procedurele rechtvaardigheid en mensenrechten, bestuurskwaliteit en verantwoordelijkheid. Daaronder zijn de dertig waarden gegroepeerd. Bij ‘democratie’ gaat het bijvoorbeeld om inclusiviteit en duurzaamheid, bij ‘rechtstaat’ om gebruiksvriendelijkheid en vrijheid van meningsuiting en bij ‘bestuurskracht’ om doelmatigheid en toezicht. De CODIO is te vinden op: tweedekamer.nl (zoek op: codio). deze daarin tot hun recht kwamen. “De vraag was: welke acties helpen om de waarden die we hadden gedefinieerd, te borgen en zijn de uitkomsten misschien ook breder inzetbaar?” De antwoorden moesten leiden tot een checklist – in de vorm van een poster –, waarop acties, termijnen, coördinator en verantwoordelijke actoren in kaart worden gebracht. Als programmamanager van Datagedreven Provincie was Lieke Stroucken verantwoordelijk voor de invulling en begeleiding van de workshop. Utrecht koos voor de casus van de Druktemonitor, vertelt ze, een interactieve kaart waarop realtime te zien is hoe druk het in een bepaald (recreatie)gebied is. Voorheen werd deze gevuld met handmatig aangeleverde gegevens van medewerkers ter plekke. Omdat dat te arbeidsintensief was en onvoldoende betrouwbare gegevens opleverde, besloot de provincie – bij wijze van pilot – data bij een commercieel bedrijf in te kopen. “Gebruikmaken van locatiegegevens ligt ethisch gevoelig: voldoet de zakelijke partner aan de privacyregels? Weten bezoekers van een gebied wel waar ze toestemming voor geven als ze een bepaalde app downloaden?” Mate van transparantie Wat Stroucken opviel, is dat er veel discussie was over de mate van transparantie in het contact met stakeholders (lees: burgers). Concreet: moet op de website de herkomst van data worden vermeld (eenvoudig te realiseren) en/of moeten in gebieden waarschuwingsbordjes worden opgehangen (lastiger uit te voeren)? Voorlopig is die discussie in het voordeel van het eerste beslecht. 32 Nog interessanter vond Stroucken het dat in de workshop ook veel werd gesproken over de vraag: wie is hier nou verantwoordelijk voor? “Het antwoord luidde meestal: de provincie. Wij hebben sinds kort een Chief Information Officer, maar die verantwoordelijkheden waren toen nog niet duidelijk belegd. Dat is wel het dilemma: enerzijds ontstaat er veel digitale innovatie bij de maatschappelijke opgaven in allerlei domeinen, anderzijds zie je aan de IT-kant en in de bedrijfsvoering veel richtlijnen. Die twee vinden elkaar nog onvoldoende. Als een beleidsafdeling een privacy-issue signaleert, leggen ze het algauw bij de privacy officer, terwijl zij hiervoor ook een verantwoordelijkheid dragen. Er wordt vaak gedacht: digitalisering is iets van IT. Maar het wordt steeds meer iets van de beleidsopgave zélf. Mensen daarvan bewust maken is de uitdaging.” Veel discussie was over de mate van transparantie in het contact met burgers Nader onderzoek De Datawerkplaats, onderdeel van de Utrecht Data School, gaat na de zomer starten met een train-detrainer-programma dat overheden in staat stelt zelf een workshop over toepassing van de CODIO te geven. Er zijn tevens een handleiding en presentatie in de maak. In de eerste workshop werd naar de toepassing op projectniveau gekeken; de Datawerkplaats wil ook onderzoeken hoe de CODIO op strategisch niveau kan worden ingezet. Voor de omgang met data heeft de Utrecht Data School overigens ook andere producten en tools ontwikkeld, zoals de Data Ethics Decision Aid (DEDA) en de IAMA (Impact Assessment Mensenrechten en Algoritmes). Kijk voor meer informatie op: dataschool.nl.
33 Online Touch Home