kunnen we daarvan leren? Hoe kunnen we deze lessen ten goede gebruiken in plaats van alleen de faalfactoren te kijken?” De commissie Elias heeft belangrijk werk geleverd door belangrijke faalfactoren in kaart te brengen. “Het toezicht is aangescherpt en er worden vooraf hele goede adviezen gegeven door AcICT. Dat is positief, maar toch zie ik nog dat we kansen laten liggen, juist vanwege de nadruk vooraf op faalfactoren. De overheid is daardoor heel risicomijdend gaan werken, met een enorme focus op toetsing en de controle. Daarin is de afgelopen jaren veel geïnvesteerd, terwijl de uitvoeringscapaciteit nog altijd tegen grenzen aan loopt. Projecten kunnen beter worden door juist meer te investeren in de kwaliteit van de uitvoering van IT-projecten en minder in toetsing en controle. Investeren in toezicht is belangrijk, maar het maakt het primaire proces van IT-projecten niet sterker. En dat zie ik als een gemiste kans.” Doordacht van start Volgens Verweij bestaan er manieren om van tevoren verzekerd te zijn van meer grip op een project. Dat kan onder meer door te investeren in mensen en in een zogeheten ‘kwaliteitsaanpak’. De kwaliteitsaanpak van ICTU kenmerkt zich door het gebruik van diverse kwaliteitsinstrumenten die bij allerlei type projecten kunnen worden ingezet. Veel van deze instrumenten worden ingezet aan het begin van de opdracht. “Zo gebruiken we de ‘doordacht van start’-methode om de vraag achter de vraag te doorgronden en de belangrijkste risico’s in kaart te brengen. We laten onze offertes altijd tegenlezen en betrekken waar mogelijk de stakeholders zo vroeg mogelijk in het traject. We gebruiken een opdrachtenchecklist om bij start de relevante wet- en regelgeving in beeld te krijgen. Denk aan de AVG, informatiebeveiliging en toegankelijkheidseisen. Dankzij het hanteren van deze vaste kwaliteitsaanpak krijgen we van tevoren alles goed in beeld, houden we grip op de uitvoering en worden we niet te afhankelijk van de inbreng van externe specialisten die wisselend van kwaliteit kan zijn.” Nee verkopen Ook een belangrijk punt: ‘nee’ durven verkopen aan opdrachtgevers. Verweij: “Wanneer de randvoorwaarden niet goed geschetst zijn moet je bij een intakegesprek als opdrachtnemer altijd ‘nee’ kunnen zeggen. Dit gebeurt nog te weinig, waardoor projecten vaak te ‘onrijp’ starten.” ICTU werkt standaard met meerdere fases die pas kunnen beginnen na een ‘go’, om te voorkomen dat projecten te groot worden en de opdrachtgever de regie verliest. “We hakken projecten in brokken en zien de voorfase als een van de belangrijkste fases. Daarin zitten onder meer een informatieplan, een beveiligingsplan en een kwaliteitsplan.” Deze werkwijze maakt dat ICTU soms als een lastige partij voor overheden wordt ervaren, geeft Verweij aan. “Maar we zorgen zo wel voor succes in de uitvoering.” Soms is het lastig om geconstateerde risico’s bij projecten expliciet te maken. “Wanneer een partij zijn werk niet goed heeft gedaan of de financiën nog niet heeft geregeld, maken wij dat bespreekbaar. En dat ligt vaak gevoelig. Ook omdat veel mensen die betrokken zijn bij ITprojecten elkaar kennen van allerlei governance-structuren en stuurgroepen binnen de overheid. Wij zijn gewend om risico’s toch direct te benoemen en tegelijkertijd een plezierige en werkbare samenwerking te behouden. Uiteindelijk wordt dat tijdig ingrijpen namelijk wél gewaardeerd.” Nummer 46, april 2023 Aantrekkelijke werkgever Het personeelstekort in de ITwereld is een situatie waaraan ook ICTU niet ontkomt. “Wij zijn helaas geen uitzondering daarin”, aldus ICTU-directeur Hans Verweij. “Voor bepaalde functies zijn wij niet interessant genoeg in vergelijking met de markt. De meeste inhoudelijke experts betrekken wij daarom extern. Onze vaste kern bestaat uit professionals met rollen in de regie en het projectmanagement, zoals kwaliteitsmanagers en softwaredelivery-managers. Daarnaast hebben we IT-architecten en strategisch adviseurs in huis. Specifieke externe experts, zoals developers en testers worden door de markt geleverd.” Verweij ziet bij ICTU vooral een groeiende behoefte aan DevOpsengineer functies en datascientists waarbij het steeds lastiger wordt om ook deze extern te werven. ICTU probeert een zo aantrekkelijk mogelijke werkgever te zijn door IT-professionals zelf zoveel mogelijk verantwoordelijkheid te geven bij projecten en ze uit te dagen met de nieuwste technologie, waaronder cloudcomputing en platformhybride werken. “En IT-professionals werken bij ons aan mooie maatschappelijke opgaven en actuele politieke vraagstukken. Ze zijn gegarandeerd van een mooie opdrachtenportefeuille.” Verweij constateert dat de overheid niet altijd de beste mensen beschikbaar krijgt om mee te werken, de concurrentie met de marktpartijen is zwaar. “En dat is jammer want we hebben die allerbeste professionals juist nodig.” 39
40 Online Touch Home