publieke dienstverlening partner Capgemini Ethische superslimme samenleving komt er niet vanzelf beeld: barry hage Digital twin van je identiteit In haar ‘state of the union’ van 16 september kondigde Ursula von der Leyen het al aan: er moet een beveiligde e-identiteit komen die elke burger en bedrijf overal in Europa kan gebruiken. In 2023 moet het raamwerk voor een Europese Digitale Identiteit (EDI) staan. In 2025 zou het zover moeten zijn dat als je als burger of bedrijf kan beschikken over een Europese eWallet. Want dat is waar de huidige gedachten naar uitgaan; een e-identiteit die wordt opgeslagen in een persoonlijke eWallet. De burger staat centraal en kan regie voeren op zijn persoonlijke gegevens en zelf bepalen wat hij met wie deelt. De betrouwbaarheid, veiligheid en borging van privacy hangen bij de ontwikkeling echter in grote mate af van wet- en regelgeving, het aantal partijen dat deelneemt, de componenten die gebruikt worden, de afstemming tussen landen en de verschillende koppelingen die worden gebruikt. Society 5.0 als superslimme samenleving vormt een wenkend perspectief. Maar het behoud van de publieke waarden daarbinnen gaat niet vanzelf. Neem AI en andersoortige algoritmes. Ze hebben de kracht om de samenleving en het milieu positief te transformeren – zolang organisaties werk maken van de bepaald niet denkbeeldige ethische uitdagingen en valkuilen. Alleen dan kan een samenleving ontstaan die niet alleen superslim, maar vooral ook waardengedreven is. Aankomende Europese regelgeving (zoals de Data Governance Act, de Digital Service Act, de AI-act en de Data Act) probeert die waarden te bewaken en toch ruimte te bieden voor noodzakelijke innovatie. Dit is een positieve ontwikkeling, maar vormt geen wondermiddel. De impact van algoritmes hangt uiteindelijk af van de gegevens waarop ze worden toegepast en de context waarin het resulterende model wordt ingezet. De controle daarover kunnen we niet overlaten aan het algoritme zelf; die moet liggen bij de organisatie die het algoritme toepast. En op hun beurt moet ook de organisatie onder controle staan van een onafhankelijke autoriteit zoals de Autoriteit Persoonsgegevens. Van govTECH naar GOVtech De ontwikkeling van technologie die publieke waarde(n) creëert is een gedeelde verantwoordelijkheid van de publieke sector en de private sector; vooral start-ups en mkb en innovators. GovTech noemen we het ecosysteem dat rond deze opgave is ontstaan. Er zijn duizenden Europese start-ups met digitale en technologische diensten en producten die geschikt zijn voor overheidsinstellingen. Maar onderzoek naar toekenning van publieke contracten aan GovTechstartups laat zien dat slechts 1 procent succesvol is. In onze visie is GovTech vooral gericht op de technologie (govTECH) en nog te weinig op de verandering die adoptie van de organisatie vraagt (GOVtech). Daarbij gaat het om een duidelijke focus op de publieke opgave, voldoende organisatiekracht en leiderschap. Dat leiderschap is essentieel om GovTech-initiatieven te vinden, te ontwikkelen en te laten schalen, zodat de innovatie uiteindelijk zijn doel bereikt: de burger beter bedienen. Nummer 46, april 2023 79
80 Online Touch Home