Podium ICT en gedragsverandering Denk eens ‘groot’ aan maatschappelijke problemen waar de overheid een cruciale rol in speelt, zoals de kindertoeslag- of gaswinningsaffaire. Of denk dichterbij, binnen een overheidsorganisatie, aan zaken als toenemende traagheid, werkdruk, ziekte verzuim en uitval. Vraag je vervolgens af of je vindt dat digitaliserings trajecten succesvol worden aangepakt, problemen worden opgelost en tot blijvende verbeteringen leiden. De crux zit in acceptatie k denk vaak van niet. Typerend is in dit verband de uitspraak van voormalig VVD-Kamerlid Ton Elias zoals verwoord in de bijdrage van Sjoerd Hartholt in iBestuur van 2 februari 2023. Elias is bijna negen jaar na het parlementair onderzoek van zijn commissie boos en teleurgesteld. Of liever gezegd: furieus. Hij constateert in gesprek met iBestuur dat er veel te weinig is gedaan met de aanbevelingen. Onbegrijpelijk en doodzonde volgens Elias. I De grootste oorzaak is gebrek aan deskundigheid en kwaliteit bij de overheid op IT-gebied, met slecht opdrachtgeverschap als gevolg. Maar ook het salarisgebouw van de overheid zou voor IT’ers veel flexibeler moeten. Met de adviezen is niets gebeurd vanwege een cultuur die maar niet verandert. Zo zegt Elias. Het is een doodzonde en dat ben ik eens met Elias. Maar onbegrijpelijk is het absoluut niet. Sterker nog, ik had niet anders verwacht en wie dat wel doet zal geen kentering in de aanpak van IT-projecten bij de overheid teweeg brengen. Lastige rapporten verdwijnen immers altijd in de la. En de bestaande problemen worden niet opgelost. Elias slaat de spijker op z’n kop. Cultuur is een belangrijke boosdoener. Cultuur is in essentie niets anders dan wat we met elkaar normaal (gedrag) vinden en dat staat verandering in de weg. Zo vinden we het normaal dat de kindertoeslag- en andere affaires kunnen ontstaan en maar niet worden opgelost. Nu ja, de regering valt, maar er komt een andere (zelfde) en we gaan gewoon op de oude voet verder. Binnen overheidsorganisaties vinden we langdurig overleg, trage besluitvorming en onuitvoerbaar beleid ook normaal. De aanpak om dit serieus terug te dringen ontbreekt in ieder geval. Door Edwin Tuin Beeld Marko Aliaksandr Cultuur is als een bad warm water. Je stapt erin, went aan de temperatuur die ondertussen verder wordt opgestookt door toenemende complexiteit en eisen. Cultuur is een kracht die je kunt vergelijken Nummer 46, april 2023 95
96 Online Touch Home