Dialoog biedt ruimte aan emoties die anders onder tafel blijven werknemer voelt, hoe je door je baas wordt behandeld, of je rare dingen mag voorstellen of dat je dan als gekke Henkie wordt weggezet.” Het belang van een open en veilig werkklimaat waarin mensen zichzelf kunnen zijn bleek ook uit onderzoek van I&O Research dat Pool heeft laten uitvoeren. “Het probleem is niet dat mensen op de inhoud wel of geen gelijk krijgen, maar meer dat zij het gevoel hebben dat hun inbreng, hun kritiek en hun signalen niet serieus worden opgepakt en dat dat na verloop van tijd tot – letterlijk soms – morele buikpijn leidt.” Je senang voelen op je werk is in zichzelf al belangrijk, benadrukt Pool. “De overheid is niet alleen op de wereld om goed beleid te ontwikkelen en uit te voeren, maar ook om een goed werkgever te zijn. Dat wordt nogal eens vergeten.” Het welzijn van ambtenaren draagt tevens bij aan het goed functioneren van de overheid. “Om waar te maken dat je een publieke organisatie bent waaraan de burger eisen kan stellen over effectiviteit, transparantie, integriteit, betrouwbaarheid en rechtvaardigheid bijvoorbeeld, heb je die kwaliteiten op de werkvloer nodig.” In het standaardrepertoire Op de vraag hoe dialoog en ethiek kunnen bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen van een open overheid, zoals transparantie en de mens centraal stellen, antwoordt Pool: “In de vraag zit al besloten dat die twee dingen belangrijk zijn en dat we weten wat we ermee bedoelen. Maar dat zul je moeten onderzoeken, want het is voor elk team, elk organisatieonderdeel, elke werksoort misschien anders. Hoe zit dat bij ons? Wat is het precies en waarom is het belangrijk? Als overheid gaan we aan het invullen van dit soort begrippen vaak voorbij, we schieten onmiddellijk in de uitvoeringsvraag: hoe gaan we dit doen? Daardoor loop je gaande het traject niet alleen tegen uitvoeringskwesties aan, maar ook tegen ethische vragen.” Dialoog en ethiek zijn net zo goed van belang als het erom gaat vraagstukken als rechtvaardigheid, inclusie, diversiteit en democratische processen te adresseren, zegt Pool, maar bij informatisering is er wel iets specifieks aan de hand als het AI betreft. “Van AI weten we niet wat de consequenties zijn. Er is een grote mate van onwetendheid, terwijl we tegelijkertijd vermoeden dat AI een grote impact op de samenleving, de overheid en het werk van ambtenaren 38
39 Online Touch Home