“Wat kunnen wij leren van biologische systemen om de overheid anders, meer organisch te organiseren?” beeld: anp/phil nijhuis richting een responsieve overheid. Dus: hoe denken zij over de transformatie van een op rechtmatigheid gefocuste overheid naar een proactieve en responsieve overheid, die uitgaat van vertrouwen en die naast de burger staat?” Uiteindelijk, zegt Zuurmond, kom je dan ook uit bij de politiek, het onderwerp van de zevende paper. “Hebben politieke ideologieën een voldoende modern overheidsbeeld?”, zo omschrijft hij de vraag die hij stelde. Zuurmond refereert aan een boekje van het wetenschappelijk bureau van de VVD over dit onderwerp: ‘Digitalisering en liberale kernwaarden’. “Hartstikke goed”, prijst hij. “Maar een van de kernwaarden van de klassieke liberale ideologie is dat mensen verantwoordelijk zijn voor hun eigen lot, dat ze autonoom zijn en de regie over hun eigen leven hebben. Dat leidt er onder meer toe dat elke regeling van de overheid door een burger zelf moet worden aangevraagd. Het is inmiddels wel duidelijk geworden dat een deel van de burgers dat helemaal niet kan, omdat regelingen veel te ingewikkeld zijn. Tegelijkertijd heeft diezelfde VVD wel toegestaan dat een Belastingdienst vooringevulde aangiftes mag gebruiken en allerlei partijen verplicht om informatie direct aan de Belastingdienst door te geven. Dat vind ik niet helemaal eerlijk. Waar de overheid geld haalt bij de burger, doet ze innovatieve dingen. Maar als de overheid een recht moet toekennen en moet betalen, dan zegt ze: we mogen geen Nummer 49, januari 2024 informatie delen vanwege de privacy. Klopt die ideologie nog wel? Diezelfde vraag kun je stellen voor de socialistische ideologie: ondermijnt de huidige informatiesamenleving, waarin we van iedereen bijvoorbeeld alle gezondheidsrisico’s kennen, de solidariteitsgedachte niet die aan de basis van alle zorgverzekeringen ligt? En zo ja, hoe gaan we dat solidariteitsbegrip dan opnieuw vormgeven?” Geen conceptuele bellenblazerij Zuurmond noemt de position papers “een eerste schot”. ‘De antwoorden op al deze vragen heb ik niet, het is een eerste verkenning. Ik weet ook niet of dit de zeven zaligmakende vragen zijn, maar ik weet in ieder geval wel dat het belángrijke vragen zijn. Ik geloof niet in pure conceptuele bellenblazerij, maar in ‘reflection in action’. Dus, laten we starten met een proces om samen de goede antwoorden te vinden. Want alleen als we dat doen, krijgen we de responsieve overheid die we nastreven.” [1] Kruispuntbank: De Kruispuntbanken in België hebben een elektronisch netwerk dat verschillende instellingen op hun terrein met elkaar verbindt, bijvoorbeeld gezondheidszorg of sociale zekerheid. De informatie die in het netwerk wordt uitgewisseld, wordt niet in één databank gecentraliseerd. Ze wordt door verschillende bronnen ingezameld, gevalideerd, opgeslagen en beheerd in eigen gedecentraliseerde gegevensbanken. 31
32 Online Touch Home