TNO, Surf en NFI bouwen GPT-NL Ooit ChatGPT een sollicitatie I TNO, NFI en Surf bouwen en exploiteren een nationaal open taalmodel voor AI, een LLM (large language model). Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat geeft 13,5 miljoen euro. Waarom wil Nederland concurreren met fantastische applicaties voor generatieve AI (GenAI) waarin miljarden zijn gestoken over vele jaren van ontwikkeling? n de subsidieaanvraag staat een aantal redenen voor een Nederlands model: transparant, eerlijk en toetsbaar gebruik van AI naar Nederlandse en Europese waarden en richtlijnen; onafhankelijk van commerciële modellen, de ‘digitale soevereiniteit’. Opbouwen publieke expertise en ervaring met generatieve AI-taalmodellen en stimulans voor Nederlands onderzoek en innovatie. Opbouw van een open model voor samenwerking en participatie van Nederlandse sectoren en overheden die kennis uitwisselen en toepassingen bouwen. TNO leidt de bouw van anderhalf jaar, daarna volgt aanbod van het model op de nationale supercomputer Snellius van Surf. En wat is het belang voor NFI? Het Forensisch Instituut onderzoekt bewijzen voor criminaliteit; de afgelopen jaren waren dat gigantische hoeveelheden bestanden van gekraakte computers van geheime chatdiensten als EncroChat, Sky ECC en Exclu. Er was zelfs een Europees Horizon 2020 project, Exfiles waarin NFI meehielp aan het kraken van duizenden geconfisqueerde telefoons. Analyse van terabytes aan data vergt gigantische inspanningen. “Taalmodellen zijn al jaren onmisbaar voor opsporingswerk”, bevestigt Erwin van Eijk, hoofd van de digitale divisie van NFI in Rijswijk. “Mensen kunnen onmogelijk de enorme hoeveelheden data analyseren binnen beperkte tijd. Daarnaast beschermen we met AIinzet onderzoekers tegen intensieve blootstelling aan traumatiserende inhoud zoals kinderporno.” Door Peter Olsthoorn Beeld Shutterstock/TNO 68 De huidige taalmodellen die daarvoor gebruikt worden behoeven verbetering omdat het berichtenverkeer in criminele circuits steeds cryptischer wordt. NFI heeft zelf te weinig middelen voor expansie van modellen. “GPTNL kan leunen op onze gegevens, algoritmes en
69 Online Touch Home