Vijf spelregels voor innovatie Een innovatie hangt nadrukkelijk samen met een maatschappelijke opgave 1 Innovatie moet institutioneel ingebed zijn in de organisatie 2 Het aansturen van innovatie is een proces van divergeren en convergeren 3 divergeren en convergeren Draagvlak organiseren Een innovatie moet geborgd zijn door de ambtelijke top en bestuurders. “Als het aan de top niet geborgd is, dan wordt het op de werkvloer wel heel erg ingewikkeld,” zegt Van Ginkel. “En ze moeten snappen dat je het niet helemaal moet willen organiseren en inregelen. Het gaat wel over innovatie. Dus wat je bestuurlijk en hoog ambtelijk doet, is de randvoorwaarden creëren.” Belangrijker nog is dat een maatschappelijke opgave niet iets is van alleen een provincie of gemeente. “Je doet het altijd met partners, met het ecosysteem. Dus ga niet in een hoekje van je gebouw innovatie lopen bedenken. Doe dat in samenspraak met andere overheden, KPN, Shell of met boeren. Doe het altijd in het netwerk.” Het heeft volgens hem geen zin om te innoveren als de omgeving niet mee innoveert. “Dan heb je mismatch.” Opschalen Waar de overheid vooral mee worstelt is het opschalen van “Wat je als leidinggevende in ieder geval niet moet doen is met je vingers aan die innovatie zitten” innovaties. “Een innovatie bedenken en uitvoeren lukt allemaal wel met de goede mensen. Maar ze opschalen, dat is ontzettend ingewikkeld. Daar werken we in IPO-verband aan en ook samen met de VNG, maar ik heb de gouden sleutel er nog niet voor gevonden.” Dat heeft niet zozeer te maken met het not invented here-syndroom, denkt hij, meer met de dynamiek van verschillende organisaties. Het komt nèt niet uit of er worden andere prioriteiten gesteld. “Wat in ieder geval niet werkt, is iets bedenken en dan proberen het aan een ander te verkopen. Beter is in een heel vroeg stadium zoveel mogelijk partijen te verbinden aan een maatschappelijke opgave, zodat die innovatie van hen allemaal is, dus het eigenaarschap zo vroeg mogelijk met elkaar te delen.” Databanken met innovaties? Natuurlijk is het zaak om te onderzoeken of er al oplossingen bestaan voor een specifiek probleem. Maar vaak zijn die er volgens hem niet. “Dan moet je zelf dingen ontwikkelen. In mijn organisatie worden deep learning algoritmes geprogrammeerd, omdat er gewoon in de markt niks te vinden is.” Zou een databank met innovaties kunnen helpen? Van Ginkel moet lachen… Hij ziet niets in formele registraties en zoekt het meer in zijn eigen netwerk. “Ik weet welke mensen ik moet bellen als ik een idee heb. Innovatie is mensenwerk. Ik snap de behoefte aan overzicht en transparantie en ik vind het ook geen onzin, maar ik heb een beetje een haatliefde verhouding met dit soort dingen.” Innovaties zijn kansloos zonder draagvlak bij de ambtelijke top en bij het bestuur 4 Innovatie doe je samen met partners in het ecosysteem 5 iBestuur 50, april 2024 33
34 Online Touch Home