overheid 3. De ruimtelijke transitie De verduurzaming van Nederland kent tenslotte ook een ruimtelijke opgave. Als we kijken naar de uitdagingen in het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG), concludeerde het Planbureau voor de Leefomgeving onlangs dat het behalen van de doelen op de huidige voet niet aannemelijk is. De noodzaak voor verduurzaming is dus groot – waarbij zal blijken dat verduurzaming vaak hand in hand gaat met digitalisering. De technologie ontwikkelt zich sneller dan ooit tevoren – en onze steden experimenteren er flink op los. 2. Naar een innovatieve, normerende bedrijfsvoering Een beter klimaat begint bij jezelf. Om als overheid geloofwaardig te zijn in de verduurzaming van Nederland, zal zij ook haar eigen bedrijfsvoering op orde moeten brengen. Dat kan onder meer opsteekt bij landen als Denemarken en Zweden. Zij lopen voorop dankzij enerzijds dwingend- en handhavend-, en anderzijds stimulerend- en subsidiërend klimaatbeleid. Verduurzaming gaat vaak hand in hand met digitalisering door te kiezen voor normerend beleid. Beleid dat innovatief handelen ondersteunt. Dergelijk beleid is in Nederland nog onvoldoende ontwikkeld; reden waarom we achterlopen op de rest van Europa als het gaat om duurzaamheid. Het is zaak dat onze overheid haar licht Dat er een tandje bij mag is evident. De overheid staat voor een breed scala aan ingrijpende én urgente duurzame transformatieopgaven. Daarbij kunnen we niet meer volstaan met het benutten en optimaliseren van oude werkwijzen. Het sleutelwoord? Innovatie! Niet enkel in het onderzoeken van en experimenteren met POCs en pilots, proeftuinen en –ballonnen. Voor echte impact is schaalbaarheid nodig. Tot nu toe blijkt het bereiken van die juiste schaal een weerbarstige opgave. Veel startups slagen er bijvoorbeeld niet in om de volgende stap te zetten, waardoor veel innovaties niet tot wasdom komen. Contextuele factoren als sociale dynamiek, technische systemen, samenwerking in het ecosysteem en flexibele wet- en regelgeving zijn bepalend voor succes. De technologie is dan ook vaak niet het knelpunt. Ook hier verdient vooral de sociale component extra zorg: hoe zorgen we ervoor dat alle burgers de verandering echt kunnen meemaken? Met andere woorden: hoe creëren we draagvlak voor de digitale, duurzame transitie? Als we daarin slagen, dan lossen we de belofte van Society 5.0 pas echt in. Aan de slag Maar zover is het nog niet. Nederland zal publiek én privaat, in samenwerking én individueel, voor het collectief en het individu het tempo van effectieve verandering moeten opschroeven. Alleen dan slagen we erin om Nederland een bestendige toekomst tegemoet te laten gaan. Erik Hoorweg is Vice President & Lead Publieke Sector en Tom van den Nieuwenhuijzen is Director Sustainability Public bij Capgemini Invent Nederland. www.capgemini.nl/society-5-0 iBestuur 50, april 2024 65
66 Online Touch Home